معادن طلا در افغانستان 

معادن طلا در افغانستان از قدیم الایام مورد استخراج طلا گران قرار می‌گرفت.

اکتشافات  

پس از سال 2002 کمپنی‌های اکتشافی فضای امریکائی اغاز به کشف معدن دست ناخورده افغانستان دست زده‌است. سازمان ناسا تا کنون 330 معادن دست ناخورده را تشخیص نموده‌است که بعضی ان قبلا غیر دقیق محاسبه گردیده بود.

تا فعلاً معادن کشف شده طلا افغانستان در محلات بدخشان، قندهار، غزنی وهرات کشف شده که در مجموع بیش از 3 پی‌پی‌ام (ذره در میلیون) می‌باشند.

در مجموع 10? از معادن این کشور کشف گردیده‌است. که از جمله معادن طلا نیز می‌باشد.

استخراج سنتی  

مردم محلی ساحه دریای کوکچه بدخشان از سالیان دور است که با وسایل ساده از قبیل پوست گاو و غربال از آمودریا، طلا را از طریق زرشوی بدست می‏‌آورند. گفته می‏شود مردم با زحمت روزی یک تا دو گرم طلا بدست می‌آورند.

معادن کنونی  

• معدن طلای راغ بدخشان
• طلای سمنی تخار
• معدن طلای زرکشان در مقر غزنی 7500 کیلو
• معدن طلای کهنه سنگ زابل
• معادن طلا خاکریزقندهار
• معدن جست ولایت هرات که دارای ذخایر زیادی از طلا است. قرار اعلامیه مورخ 23 سرطان سال 1384وزارت معادن افغانستان، ذخایر هرات خیلی غنی از طلابوده که می‏توان گفت در هر تن سنگ حدود 100 گرم بدست خواهد آمد.
• فیصدی کمی طلا در ترکیب معدن مس عینک نیز وجود دارد.

میـرزکه ؛ بزرگ‌ترین گنجینه‏ ی مسکوکات جهان

«میرزکه» از جمله گنجینه‌های با ارزش افغانستان حاوی 50 هزار اثر با ارزش است که قدمت آنها به قرن ششم قبل از میلاد تا قرن نوزدهم میلادی می‌رسد.

یکی از گنجینه‌های مهم افغانستان، گنجینه "میرزکه" در نواحی شهر "گردیز" مرکز ولایت "پکتیا" در جنوب‌شرق افغانستان است که در سال 1326خورشیدی، برای اولین بار کشف شد.

در واقع کشف منطقه‏ی باستانی میرزکه، یکی از با ارزش‌ترین و بزرگترین کشفیات آثار تاریخی در جهان است.

جغرافیای منطقه میرزکه

میرزکه در فاصله 30کیلومتری شمال‌شرقی شهر گردیز در کنار 2رودخانه "احمدزایی" و "میرزکه" واقع شده است که قبایل "منگل" در آن رفت و آمد دارند.

در کنار رودخانه میرزکه تپه‌ای قرار دارد که ساکنان محل آن را "کافرکوت" می‌خوانند.

اولین حفاری

در فاصله‏ی 70متری "کافرکوت" در کنار مسیر نیمه‌بیابانی رودخانه میرزکه چشمه‌ای قرار دارد.

در بهار سال 1326 خورشیدی برای اولین بار زنان قبایل منگل که برای برداشتن آب به آنجا رفته بودند، سکه‌هایی را در سطح چشمه مشاهده کردند.

سکه‌های به دست آمده از این چشمه، بین مردم دست به دست می‌شد تا این که باستان شناسان را به منطقه کشاند.

با تحقیقات و حفریات مختصری که پیرامون این چشمه صورت گرفت، مشخص شد که در اطراف آن، خانه‏ی بزرگ مربع شکلی که هر ضلع آن 6 متر طول داشت، وجود دارد و در مجاورت آن خانه نیز خانه‌های کوچک‌تری دیده می‌شد.

چشمه متبرک

با تحقیقات بیش‏تری که صورت گرفت مشخص شد که در محل کشف سکه‌ها، چشمه‏ی متبرکی وجود داشته است که مردم به قصد تبرک، در آن سکه می‌انداخته اند.

"احمدعلی کهزاد" یکی از باستان شناسان و مورخان افغانستان که خود نیز از نزدیک در کشف این منطقه در سال 1326 حضور داشته است، در کتابی تحت عنوان "افغانستان در پرتو تاریخ"، نوشته است:

"هویدا گردید که در اعصار باستانی پیش از اسلام و پیش از عهد مسیح در آنجا چشمه متبرکی بوده که مردم به افکندن سکه در آب آن معتاد بودند و بدین ترتیب از حوالی قرن 4 قمری تا حوالی قرن سوم مسیحی در حدود 700 سال نمونه‌های مسکوکات پادشاهان و سلاله‌های مختلف افغانستان به تعداد زیادی در آنجا متراکم شده بود."

انتقال سکه‌ها به موزیم کابل

کهزاد در ادامه یادآور شده است: در حدود 50 هزار سکه قدیمی در این چشمه موجود بوده است که بیشترین آن‌ها را مردم منطقه در همان دوران در بازارهای کابل، "جلال‌آباد" و "پیشاور" به فروش رسانده‌اند.

با وجود این، باز هم بیش از 10 هزار عدد از این سکه‌ها به موزیم کابل منتقل شد.

این مورخ افغان که مسوولیت انتقال این سکه‌ها را به موزیم کابل نیز بر عهده داشت، تصریح کرده است: سکه‌های منطقه میرزکه که به موزیم کابل منتقل شد بزرگ‏ترین مجموعه مسکوکات پیش از اسلام بود که موزیم کابل در خود می‌دید.

تفکیک تاریخی سکه‌ها

با انتقال مسکوکات به موزیم کابل، باستان شناسان افغان و خارجی به تقسیم‌بندی و تفکیک تاریخی آن‌ها پرداختند.

آنان این سکه‌ها را که از نگاه جنس، فلز، نقره و مس بود به دو دسته‏ی تاریخی تقسیم کردند.

دسته‌ای از این سکه‌ها، محلی بود که بیش‏تر در مناطق جنوبی و جنوب‌شرقی افغانستان و در "قندهار" و "پنجاب" به ضرب رسیده بود.

این سکه‌ها ضمن این که نام پادشاهی در آن ذکر نشده بود، شکل مرتب و منظمی نیز نداشتند.

اما دسته‏ی دیگر، مرتب و منظم بود و اسم و تصاویر سلسله‌های تاریخی عصر باستان از قبیل شاهان یونانی جنوب "هندوکش" و "اسکایی" و "پارتی" و "کوشانی" روی آن‌ها حک شده بود.

روی برخی از این مسکوکات تصویر انسان، سلاح، پرندگان، ستارگان و برخی از آثار تاریخی نیز دیده می‌شد.

باستان شناسان، تاریخ ضرب این سکه ها را به قرن ششم قبل از میلاد نسبت داده اند.

این روشن می‌سازد که قبل از حضور یونانیان در افغانستان، ضرب این قبیل سکه‌ها در شرق افغانستان و در قندهار تا کنار رود "سند" رواج داشته است.

"شلوبرژه" و کوریل" دو تن از باستان شناسان مطرح دنیا در کتاب "خزاین مسکوکات افغانستان" نوشته اند: مجموعه مسکوکات میرزکه بزرگ‏ترین مجموعه از سکه‌هایی است که به طور تجمیعی از یک منطقه مشخص در خاک افغانستان کشف شده است.

میرزکه در نیم قرن گذشته

پس از کشف سکه‌های مختلف در چشمه میرزکه، این منطقه شاهد حفریات گوناگون مجاز و غیر مجاز  قرار گرفت و در عین حال توجه موسسات بین المللی از جمله "یونسکو" را به خود جلب کرد.

در طول نیم قرن گذشته از منطقه میرزکه، آثار مهم دیگری کشف شده که بیش‏تر آن‌ها توسط قاچاقچیان آثار عتیقه در بازارهای خارجی به فروش رسیده است.

بنا به نقل مردم منطقه گردیز و پکتیا که در رسانه‌ها نیز منتشر شد، در زمان تجاوز شوروی سابق به افغانستان، بمبی توسط جنگنده‌های روسی، به تپه میرزکه اصابت کرد که منجر به کشف گنجینه‌های جدید در محل انفجار شد.

پس از این حادثه، نزاع سختی بین مردم منطقه برای تصاحب این گنجینه صورت گرفت و در نهایت به توافق رسیدند که منطقه میرزکه متعلق به همه آن‌ها است.

پس از این توافق بود که مردم محلی به حفاری غیرمجاز و غیرفنی در منطقه دست زدند و ثروت سرشاری را نصیب قاچاقچیان آثار باستانی کردند.

در طول سال‌های جنگ‌های داخلی و دوره طالبان، موزیم کابل مورد دستبرد غارتگران آثار باستانی قرار گرفت و اکثر اشیای گنجینه‏ی منطقه میرزکه نیز از این موزیم به غارت رفت و در پاکستان و دیگر کشورهای اروپایی به فروش رسید.

بزرگ‏ترین غارت از منطقه میرزکه در سال‌های 1992 و 1993 میلادی صورت گرفت و گنجینه‏ی عظیمی از طلا و نقره به ارزش صدها کیلو از این محل خارج شد.

به دنبال غارت گنجینه میرزکه، سازمان فرهنگی یونسکو در سال 1994 با نگرانی از این روند اعلام کرد که آثار عتیقه افغانستان در بازارهای اروپایی در حجم بالایی به فروش می‌رسد.

این سازمان از همه خریداران اروپایی خواست تا از خرید آثار عتیقه افغانستان از دست دلالان و قاچاقچیان خودداری کنند.

در دوره طالبان نیز در منطقه میرزکه حفاری‌های غیرمجازی صورت گرفت چنانچه نشریه "میهن" در یکی از شماره خود به نقل از منابع خارجی نقل کرد: گنجینه عظیمی از جواهرت و مجسمه‌های طلایی و حدود 3 تن طلا و نقره از این منطقه به دست آمد که تا آن زمان بزرگ‏ترین گنجینه کشف شده بود.

هیچ یک از این آثار به‏دست آمده در سال‌های اخیر، به موزیم ملی افغانستان نرسید و همگی توسط دلالان آثار باستانی از افغانستان خارج شد و در بازارهای جهانی "نیویارک"، "زوریخ"، "توکیو" و "لندن" به قیمت‌های بالا به فروش رفت.

در مجموع تاکنون سکه‌های به دست آمده از منطقه میرزکه بیش از 50 هزار اثر که قدمت آن‌ها به قرن ششم قبل از میلاد تا قرن نوزدهم میلادی می رسد، برآورد شده است.

میرزکه گردیز پُر بارترین خزینه مسکوکات افغانستان در  حوزه جنوب هندوکش از کابل باستان تا نوار مرزی سپینه شیگه و لندی کوتل و از کابل تا خوست موجوده در ادوار مختلف تاریخ شاهد عظمتهای تمدنی و فرهنگی بوده، زمانی تسلط شاهان یونانی و وقتی حاکمیت شاهان سکیت و پارتی، گاهی هم شاهان و احفاد کوشانی ها، بعد ها گوپتا های هندی، هند و شاهان، یفتلیها و رایان کابلی در این مناطق با گسترده ترین امکانات با شکوه و جدال فراوانی بوده اند. در این محلات باستانی مدنیتهای پُر بار گذشته که تا کنون مواریث زیاد فرهنگی از آنها به یادگار مانده است،  برای تمام جهان درخور  اهمیت است.  مؤرخ یونانی سترابون در مورد اقوام و قبایل بومی پکتیا چنین ذکر نموده است: پکتیها و مردمان پکت از خود مدنیت و فرهنگ داشته، که در پذیرش بهترین فرهنگها و تمدنها در ساخت و عظمت هنری اعم از معماری، هنر های زیبا، ساختار های باعظمت، حصار ها و صنایع ظریفه و داشتن ذخایر سرشار مسکوکات مانند میرزکه اهمیت نهایت مهم و ارزشمند را دارا بوده و در حفظ و حراست از سر زمین های شان در برابر تهاجمات بیگانگان، دلیری و شهامت فراوانی بخرچ داده اند (2: 61-63).  در میان سکه های مکشوف? میرزکه سکه هایی از شاهان یونانو- باختری و شاهان اندوگریک، ساکایی و کوشانی تا واسودیوا وجود داشت، که از نظر اصول و پرنسیپهای باستان شناسی در ساحه فوق الذکر تداخل بی رحمانه از نگاه ستراتیگرافی صورت گرفته است. علایم و مشخصات وباز یافته هایی که عمدتاً سیرامیک (سفال ها) در روی اراضی آن پراگنده شده بود، گویای یک دوره تاریخی قبل از اسلام بوده و حفاری آن، گره های غامض و پیچیده مربوط به موجودیت چشمه میرزکه را باز نموده است.

حفریات قانونی در میرزکه گردیز: ثمره نخستین و آخرین کاوش قانونی ساحه باستانی میرزکه مشتمل بر ده هزار سکه بود، که در همان زمان به موزیم ملی افغانستان سپرده شده بود اما به یقین میتوان گفت که هزار ها سکه دیگر در آنزمان به دست باشنده گان محلی رسیده که بعد به فروش رسانیده بودند.  مطالعه مقدماتی سکه های مکشوفه از میرزکه نشان میداد، که مسکوکات عمدتاً فلزی، مسی و نقره ای بوده و از لحاظ نوعیت به دو دسته تقسیم بندی می شوند:  یکی مسکوکات محلی که بیشتر در قسمتهای شرقی و جنوبی افغانستان قدیم در تاکسیلا و پنجاب به ضرب رسیده و علی العموم در حوزه گندهارا مروج بوده و نام پادشاهی در روی آنها تذکر نیافته و شکل منظم و مرتب ندارند. دومی مسکوکاتی اند که اشکال منظم و مرتب داشته و مربوط به سلاله های تاریخی از قبیل شاهان یونانی، اسکایی و پارتی و کوشانی بوده اند (15:8). نوع اول مسکوکات را در اصطلاح سکه شناسی به زبان انگلیسی بنت بار (میله کوچک خمیده) و بنج مارک میگویند که اول به شکل میله های نقره ای وجود پیدا کرده و نوع دومی پارچه های نازک قطعات نقره ای است، که روی آنها اشکال و علایم مختلفی دیده میشود که نوعیت آنها تا سه صد میرسید از این مجموعه شامل تصاویر انسان، اسلحه، اشجار، پرنده گان، آفتاب و ستاره گان، گلها و برخی آبدات وغیره میباشد. برخی از دانشمندان طی نخستین ارزیابیها چنین ابرازنظر کرده اند که دسته اول شامل در گنجینه ده هزار سکه کشف شده از میرزکه، منسوب به سده ششم ق م بوده می تواند، زیرا واضح است که قبل از نفوذ یونانیان در افغانستان ضرب این نوع مسکوکات غیر منظم نقره ای در سر زمین های شرقی افغانستان در گنداهارا و کناره های رود سند، متداول بوده است. قسمت دوم مسکوکات میرزکه مشتمل بر سکه هایی اند، که منسوب به سلاله ها و خاندان ها و پادشاهان مختلف بوده، که بعد از سال230 ق م تا سده سوم میلادی در جنوب و شرق سلسله جبال هندوکش حکمروایی کرده اند (4: 105- 109).  بنا بر ملاحظات در مجموعه ده هزار سکه به دست آمده از اولین بنای گنجینه مسکوکات میرزکه، هیچ اثری از پادشاهان یونانو باختری شمال هندوکش به مشاهده نرسیده است، در این مجموعه سکه های هر مایوس، آخرین پادشاه یونانی کابل زمین و سکه های مناندر به کثرت وجود داشته است.  همچنان، این گنجینه حاوی مسکوکات نقره ای از خاندان اسکایی و پارتی بوده و مسکوکاتی نیز از خاندان کدفیزس و کنشکا و آخرین سکه ها از واسودیوا، آخرین شاه سلسله کوشانیان بزرگ در آن موجود بودند (2: 74).   در خرابه های کشف شده در ساحه میرزکه، مطالعات مقدماتی این فرضیه را نیز ارایه میداشت که ممکن در اثر فتوحات ساسانیان، آبادانیهای آن منطقه مبدل به خرابه ها شده باشد.  بعد ها با گذشت سالهای زیاد کشف ناگهانی و باز یافت گنجینه دومی از انبار مسکوکات میرزکه بین سال های 1992-1993 میلادی به مثابه یکی از بزرگترین و پُربارترین و اهمیت ترین خزینه مسکوکاتی که در تاریخ سکه شناسی جهان بی نظیر است، طوری صورت گرفت، که حتی کوچک ترین گزارش از آن تهیه شده نتوانسته و پیش از آنکه تحقیق بالای آن انجام شود، به زودی به تاراج رفته، حیف و میل گردید (3: 25- 29).
حفریات غیر قانونی میرزکه:  در سه ده ی جنگ در افغانستان که استقرار نظم و امنیت وجود نداشته و تعادل اجتماعی در ابعاد گونه گون در کشور غیر متوازن گردیده بود، فرصت طلبان و قاچاق بران خارجی به همکاری و شرکت عده یی از افغانها، ساحات مختلف باستانی را در هر گوشه و کنار غیر فنی و مسلکی و بی رحمانه حفاری و اشیای آنرا که تثبیت کننده هویت تاریخی و فرهنگی کشور بود به فروش رسانیدند.  در رابطه به میرزکه گردیز نیز در سه دهه جنگ حفریات غیر قانونی جریان داشته، ولی بعد از سالهای 1992 چنین حفریات افزایش یافت.  بر اساس احصائیه تقریبی در خزینه میرزکه بیش از 4 تن فلز ضرب شده یا به عبارت دیگر در حدود پنجصد و پنجاه هزار سکه عمدتاً نقره یی و برونزی و سه صد و پنجاه کیلو گرام آثار طلایی موجود بوده است (4: 112).  بخش اعظم آثار طلایی مربوط به انبار دومی گنجینه میرزکه، به زودی وارد بازار های خارجی مخصوصاً پاکستان گردید. بیشترین آثار گنجینه انبار دومی میرزکه را انتیک فروشان بازار های پاکستان توکیو، لندن و نیویارک خریداری کرده اند. ضمن آخرین چشم دید ها در بازار های پشاور پاکستان در برج فبروری 1994 م آقای اولموند بوپراچی توانسته است، شش خریطه حاوی 300 کیلو گرام فلز که شامل 38000 پارچه اثر بوده مورد، ارزیابی قرار دهد.  به گفته این متخصص سکه شناسی آثار فوق به شکل نا مرتب در داخل خریطه های پلاستیکی که به منظور نگهداری غله جات به کار برده میشود جابجا ساخته بود.  موصوف مینگارد در حال حاضر صرف این امر مقدور است تا در بین کلکسیون های شخصی افراد خارجی، تعدادی از مسکوکات مربوط به انبار دوم میرزکه را تحت  مطالعه قرار داد.  توافق نظر یکی دانشمندان داخلی و خارجی بر این است که مجموعه مسکوکات میرزکه از لحاظ مطالعه سکه شناسی اهمیت نهایت جدی و گسترده ی داشته و از لحاظ تاریخی خیلیها مهم محسوب می شود. در گنجینه دوم مسکوکات میرزکه به تناسب انبار اول خزینه، قدیم ترین سکه ها به کثرت وجود داشته است. مانند داریکهای هخامنشی، مسکوکات هندی بنت بار ها و پنج مارکهای حاوی تصاویر مختلف، که همه این مسکوکات بیشتر از سده پنجم ق م قدامت ندارند.  در انبار دوم میرزکه، مسکوکات مربوط به دوره های یونان وباختری و مسکوکات اندو باختری شمارش بیش از چندین صد ها را داشته، لیکن بیش از 40 در صد سکه های انبار مذکور شامل سکه های شاهان اند. (1: 19-22).  همچنان، در انبار دوم مسکوکات میرزکه، هزاران هزار سکه برونزی مربوط به شاهان اندوپارت و نخستین شاهان کوشانی چون کجولا کد فیزس و یما کدفیزس و کنشکا از سده های اول و دوم میلادی موجود بوده است. علاوتا،ً سکه های جانشینان نخستین شاهان کوشانی، هوشیکا و واسودیوا در زمره آخرین حکمفرمایان کوشانی به ملاحظه رسیده اند. باز یافت چنین انبار های  مسکوکات میرزکه، فلزات ضرب شده و اشیای قیمتی در یک محل واحد موضوع تحقیقی خوب و به شکل سؤال باید مطرح شود، که چطور هر دو انبار گنجینه اول مکشوفه سال 1947 م و خزینه دوم کشف سال 1992 میلادی میرزکه، از یک نقط ی معین به دست آمد و قشر رسوب یافته زنگار یا منگ قهوه یی رنگ که مسکوکات انبار اولی و دومی را فرا گرفته شاهد آن به شمار میرود، که مسکوکات فوق از محل دارای آب بیرون شده است. ثبوت فوق انبار اول توسط باستان شناسان فرانسوی صورت گرفت و معلومات شایعه گونه یی مبتنی به کشف انبار دوم خزینه میرزکه از یک چاه طرف تأیید قرار گرفته است. پس از انجام کاوش 1947 م توسط مارک لوبیر و آرکیوریل دانسته شد، که انبار خزینه اول میرزکه از محل دارای حوضچه های کوچک محاط با جدار هایی از سنگ های دریایی به دست آمده است، که ساحه فوق یک ساحه  سیم و زر اندوزی شامل بر یک یا چند گنجینه مذهبی سده وار دراز مدت اطلاق شده میتواند. (5: 260).  در مورد اینکه چرا در چشمه فوق تعداد زیادی از مسکوکات وجود داشته برخی نظریه های دیگر نیز وجود دارد: 1- در عصر باستان پیش از اسلام این چشمه محل تبرک بوده، که مردم به افگندن سکه در آن عادت نموده بودند. 2- چشمه را به حیث نذر گاه دانسته و در روزهای معین سال در آن چشمه سکه های خود را برای به دست آوردن هدف خود می انداختند. 3- ساحه میرزکه به حیث یک رباط خانه تلقی شده که در مسیر کاروان ها قرار داشته و زمانیکه کاروانها از هر سو حرکت میکردند، هنگام رسیدن به چشمه میرزکه تعدادی از مسکوکات را در این چشمه به خاطر سهولت بخشیدن به مثابه خیرات در مسیر کاروانی خود می انداختند.   (  7:  45).
نتیجه گیری:
 با در  نظر داشت متن مقاله فوق چنین استنتاج گردیده میتواند که واقعاً میرزکه گردیز از با ارزش ترین و غنی ترین خزینه مسکوکات افغانستان و منطقه میباشد که در دوره های مختلف تاریخی دارای اهمیت بود ه و دانشمندان داخلی  و خارجی در رابطه به آن تحقیقات را انجام داده اند، که ثمرهکاوش قانونی آن ساحه باستانی در همان مراحل اولی مشتمل بر ده هزار سکه بود که به موزیم ملی افغانستان سپرده شد. در مراحل بعدی حفریات غیر قانونی بی رحمانه و غیر فنی در محوطه میرزکه گردیز سالیان متمادی صورت گرفت که در حدود پنجصد و پنجاه هزار سکه نقره یی و برونزی و سه صد پنجاه کلیوگرام آثار طلایی را قاچاق بران داخلی و خارجی وارد بازارهای خارجی کرده و به فروش رسانیدند. بنأ وجیبه هر افغان صادق کشور است که در برابر این ساحه بزرگ تاریخی بی تفاوت نبوده و در پیدایش و باز گرداندن آثار آن توجه جدی نماید، برعلاوه تلاش جدی را مؤسسات ذیربط نیز به خرچ دهند تا اگرآثار ناب  میرزکه نزد مردم محلی موجود باشد، به دست آورده شود وافراد و کشوری که  آثار پر بهای میرزکه را خریداری نموده اند مشخص وشناسایی نموده و به همکاری یونسکو زمینه باز گرداندن دوباره سکه هایی مذکور را  به افغانستان مساعد گرداند و در ضمن زمینه تحقیقات مجدد در ساحه میرزکه گردیز برای دانشمندان داخلی میسر گردد. ممکن است در نتیجه تحقیقات، مدارک جدید در ارتباط به آثار قبلی میرزکه و حتی کشف آثار جدید به دست آید تا  دوباره گنجینه مسکوکات میرزکه که در تاریخ سکه شناسی جهان بی نظیر است مورد توجه جهانیان قرار گرفته و بر بها وارزش تاریخی و فرهنگی افغانستان عزیز افزوده شود.

انتقال آثار عتیقه میرزکه به پاکستان
چهارتن سکه باب، پنجصد کیلو زیورات و یک تعداد آثار تاریخی در جریان سالهای 1992 الی 1994 از منطقه میرزکه، ولایت پکتیا به طور غیر قانونی حفاری و به پاکستان انتقال گردیده است. پروفیسور بوباراشی متخصص و باستان شناس آسیای مرکزی و هند، مطلب فوق را به آژانس اطلاعاتی باختراظهار داشته گفت: سکه ها، زیورات و آثار گنجینه یی میرزکه ولایت پکتیا مربوط به قرن دوم الی پنجم قبل از میلاد و بعضاً مربوط به دوره های سکندر کبیر و امپراطوری هخامنشی می باشد. پروفیسور بوباراشی علاوه نمود: آثار بدست آمده متذکره بعد از انتقال به پاکستان به کشورهای امریکا، جاپان، سویس، انگلستان و جرمنی به طور قاچاق انتقال گردیده و مردم با مشاهده این آثار گمان می کردند، که این آثار از مناطق همجوار دریای آمو بدست آمده است. وی اظهار داشت که من با اخذ اطلاعات از موجودیت این آثار در کشورهای متذکره از نزدیک آنها را مشاهده نموده و از آنها عکس برداری نمودم و زمانیکه عکسهای آثار را به باشنده گان میرزکه نشان دادم، آنها تائید کردند، که همه این آثار از گنجینه میرزکه آن ولایت به طور غیر قانونی حفاری گردیده و بعداً از طریق پاکستان به سایر، کشورها قاچاق گردیده است. پروفیسور، بوباراشی به ارتباط اهمیت و ارزش آثار به دست آمده از گنجینه میرزکه ولایت پکتیا گفت: این بزرگترین گنجینه در سطح جهان بوده و ارزش مجموعی آن به ملیونها دالر می رسد و در میان سکه های به دست آمده سکه یی وجود دارد، که بیست ملیون دالر ارزش دارد، و یک قسمت این آثار بطور کتله یی در بعضی از کشورها وجود دارد و یک قسمت دیگر آن نزدیک تعداد اشخاص است، که بطور انفرادی آن را خریداری نموده و از جمله بیشترین قسمت که سه تن وزن دارد در شهر پاسل سویس موجود است. پروفیسور بوباراشی علاوه نمود، که وی مورخ بوده و طی پانزده سال علاوه از تالیف یک تعداد کتابها، در رابطه به باستان شناسی یک کتاب را که حاوی تصاویر سکه ها، زیورات، مجسمه ها و سایر آثار بدست آمده از گنجینه میرزکه ولایت پکتیا می باشد و در این کتاب تصاویر مذکور معرفی گردیده است تحریر نموده ام. وی گفت: این آثار باید به افغانستان برگردانیده شود و این وظیفه را من بدوش گرفته ام. تا به افرادی که این آثار در نزدشان است قناعت داده شود که آثار مذکور مربوط به افغانستان بوده و در انتقال دوباره آن افغانستان همکاری نمایند. تا جزء میراث های فرهنگی افغانستان شناخته شود.