نتایج تحقیقات زمین شناسان آمریکایی ارزش معادن زیرزمینی افغانستان را بیش از یک هزار میلیارد دلار وهمچنان ارزیابی های دولت افغانستان این ارزش را به بالای سه هزار ملیارد دالر تخمین نموده است.
این گروه تحقیقاتی گفته اند که ذخایر زیرزمینی مس، آهن، نیوبیوم، لیتیوم و طلا در افغانستان، وجود دارد،

تخمین ارزش در هزار ملیارد دالر

آهن: 421 میلیارد دلار با ضریب 3= 1263 ملیارد دالر


مس: 274 میلیارد دلار با ضریب 3= 722 ملیارد دالر


لیتیوم: 148 ملیارد دالر با ضریب 3= 444 ملیارد دالر


نیوبیوم: 81 میلیارد دلار با ضریب 3=243ملیارد دالر


کبالت: 51 میلیارد دلار باضریب 3= 153 ملیارد دالر


طلا: 25 میلیارد دلار باضریب 3 = 75 ملیارد دالر


در مجموع برابر به 2900 ملیارد دالر

کشف یک میدان نفتی غنی در شمال افغانستان توسط کارشناسان افغان وبین المللی که میزان نفت آن یک میلیارد و هشتصد میلیون بیلر برآورد شده و از جمله ششمین میدان های نفتی کشف شده در این کشور میباشد.

معادن گوگردافغانستان  

معادن سلفر در افغانستان در میان آبهای گرم معدنی و بشکل جامد می‌باشد. مهمترین معادن سلفرافغانستان درولایت بلخ ، اشکاشم بدخشان و نزدیکی ولایت ننگرهاروجود دارد.

معادن عناصر کمیاب افغانستان  

معادن عناصر کمیاب عبارتند از [پگماتیت] لیتیم نیوبیوم سزیم روبیدیوم، تنتالیم و کدمیوم می‌باشد. این عناصر در گسترده پگماتیت به مقادیر کم و زیاد وجود دارد اگر دریک محل الی ده تن وجود داشته باشد معدن گفته می‌شود. از جمله معادن لیتیم بریلم تانتالیوم و نبیوم در افغانستان نسبتا زیاده از دیگر عناصر کم یاب وجود دارد. طور عموم 49 معادن این عناصر در میان سنگهای پگماتیتیک وجود دارند. تحقیقات در مورد این عناصر در سالهای 1960-1970صورت گرفته‌است است که نا کافی است ضرورت است تا تا در مورد تحقیقات لازم صورت گیرد. ذخایر تننالیم ونیوبیم درمعدن نیلاو(ولایت لغمان) وساحات نورستان ونقاط دیگرکمربند پگماتیت خیز از اهمیت بلند برخورد داراست. معیار لیتیم در افغانستان از 1?5 تا 2?8 فیصد می‌باشد.

برلیم  

درگستره کمربند پگماتیت خیز افغانستان در ولایت لغمان و جلال آباد وجود دارند. تشکیل این معادن متعلق بدوره اولیگوشویز یا ابتدا مرحله کریتوشویز مگمات می‌باشد. ترسبات مهم این ماده در دره پیچ دارای کرستل‌های به اندازه 40 سانتی مترمی‌باشد که از نوع c1+c2 می‌باشد. این معادن دارای 12000 تن «بیرل» بوده که از جمله 1480 تن آن بریلیم اکساید می‌باشد.

معادن لیتیم  

به درازای 850 تا 900کیلومتر(ازهلمند تا ننگرهار، لغمان تاارزگان و اشکاشم) باپهنای 150 تا 200کیلومتر تثبیت شده‌است. دها انباشته‌های معدنی این فلز به مقیاس معدن درمحدوده این گستره تشکیل گردیده‌است. مانند معدن جامنک، درومگل، پسگوشته ومعادن دیگر واقع ولایت نورستان که ذخایراوکساید لیتیم درین معادن ازپنجصد تا یک ملیون تن می‌باشد. معادن درومگل وجامنک (ولایت نورستان) که ذخایر بیش ازچهارملیون تن «اوکساید لیتیم» را دارند که دارای اهمیت زیادی میباشد. اگرچه کانادا نیز یگانه کشورپگماتیت خیزجهان است ودارای مقدار زیاد اوکساید لیتیم می‌باشد اما ذخایر این فلزات درافغانستان نسبت به کانادا بیشتراست. ذخایربیریلیم نیز درپگماتیت‌های افغانستان به حد قابل ملاحظ گسترش دارد.

از جمله عناصر کمیاب لتیم بمقادیر زیاد در افغانستان وجود دارد.

تنتالیم و نیوبیم  

در یازده معادن که لیتم و برلیم دارند این دو عنصر به آنها یکجا وجود دارد. سه معدن دیگر آن در ولایت پروان و بدخشان موجود می‌باشد. ذخایر بزرگ این ماده درمنطقه نیله ولایت لفمان در میان سنگهای پگماتیت بطول 4 کیلومتر وعرض 4 متر می‌باشد قرار دارند. درین ذخیره گاه معادن تنتالیوم نیبیوم لیتیم برلیم سیزیم روبدیم و قلع نیز وجود دارند.

معادن فلزات افغانستان  

در افغانستان الی اکنون 286معدن فلزات را کشف نموده‌اند. معادن فلزات در زیاده نقاط افغانستان وجود دارد. تا فعلا 12 معدن مس چهار معادن طلا، پنج معادن نقره، معادن کروم در 14 محل، سرب وروی در هشت محل، 4 معدن مولی بودیم 7 معادن المونیم 89 معادن آهن با فیصدی سایر عناصر، معادن قلعی ونکل درین کشور کشف و مورد مطالعه قرار گرفته‌است.

معادن المونیم  

در افغانستان تا فعلاً هفت معادن المونیم کشف گردیده‌است. بوکسایت‌ها منبع اصلی المونیم می‌باشد که در تشکلات احجار دریافت می‌گردد. لیترایت و کارست در کشور ما مماثل آن در شیله «او به تو» ولایت زابل و منطقه نالک ساحه تاله ولایت بغلان به مشاهده رسیده‌است. ذخیره معادن متذکره بطور مجموعی مقدار 5?4 میلیون تن متریک بوده و فیصدی مواد معدنی به 50 % می‌رسد. معدن لیترایت ولایت بغلان حجم بزرگتر داشته با دریافت انرژی بیشتر برقی در کشور پراسس المونیم در این دوساحه میسر می‌باشد.

سیماب  

الی فعلاً شش معادن سیماب در افغانستان کشف گردیده‌است. این معادن در ساحات جنوب غربی کشور در اثر تبخیر چشمه‌های آب گرم تشکل نموده‌است. ذخیره تقریبی غیر منکشفه ان در حدود 32000 تن متریک می‌باشد. دو ساحه دیگر در منطقه افغانستان مرکزی و ساحات شرقی کشور مماثل تشکلات بالا منطقه سیماب دار (Hg) را نشان می‌دهد. ســاحات یاد شده در اثر تحقیقات مـزید از موجودیـت تشــکلات نقره (AU) وطلا (AG) نیز آگاهی می دهد.

معادن یورانیم در افغانستان 

معادن یورانیم و تورانیم در افغانستان در ولایت هلمند ناحیه خانشین می‌باشند. سیستم تشکلات سنگ‌های مگماتیک و خصوصیات مماثل معدن خان نشین با سایر نقاط جهان بیانگر آنست که در عین شرایط، کانی‌هایی چون بیرایت ، فلورایت ،نفلین و عناصر نادره چون نبیوم، تانتالیم و یورانیم U بوجود آمده‌است. در ساحه خانشین ولایت هلمند قرار تخمین جدید ناسا امریکا مقدار 1،4 میلیون تن متریک و ذخایر نیوبم با اضافه فاسفورس و یورانیم وتوریم به مقدار 3،5 میلیون تن متریک تخمین می‌گردد. این ساحه خیلی دلچسپ بوده، تحقیقات بیشتر ضرورت دارد. تا اکنون در افغانستان یورانیم بشکل فنی استخراج نشده ولی مقدار ان توسط قاچاقبران بخصوص در دوره طالبان توسط اسیران جنگی استخراج شده‌است. منابع دیگر یورانیم در فرنجل ولسوالی سیاگرد ولایت پروان وجود دارد. طبق سروی سال 1984 توسط سر انجینر سروی معادن روسیه مقدار از یورانیم در ترکیب کوه خواجه رواش و میر داود ولایت هرات بمشاهده رسیده است ولی تا هنوز تحقیقات و مشاهدات مراجع بین المللی صورت نگرفته است.

معادن سرب و روی افغانستان 

معدن سرب و روی: یک ساحه وسیع را در اطراف کوه‌های هندوکش پوشانیده‌است. تحقیقات که در مورد معادن سرب و روی درافغانستان صورت گرفته است در 65 منطقه در میان 26 نوع از سنگها سرب وجود دارد.تا فعلاً در هشت معادن سرب مطالعه وتثبیت ذخایر صورت گرفته است. معادن عمده سرب وروی (جست) درافغانستان عبارتند از معدن سرب نعل‌بندان، «شهیدا هرات»، معدن در مسیر دریای هلمندوفراه رود بنام «باخود»، دره نور، «گبارغی»، قلعه اسد، «بی‌بی گوهر»، «معدن سپیره» درپکتیا و «معدن سرب و روی فرنجیل» درولایت پروان می‌باشد. معادن مناطق قندهار در سال 1950 توسط کارشناسی بنام لیمون و درسال 1965-1966 توسط کارشناسان روسی مورد تحقیق قرار گرفت. ترسبات سرب و روی در اطراف کوههای هندوکش بخصوص در اطراف رود هلمندوهریرود به مشاهده رسیده‌است. در معادن دره نور، یکتاخم، قلعه اسد، دوکه 41، گبارغی و بی‌بی گوهر علاوه بر روی و جست مس نیز وجود دارد ولی در معدن باخود فلوراید زیاده وجود دارد. معادن سرب و جست عموماً در سنگ‌های مگماتیک و میتا مورفیک سکارن(Skarn) مشاهده شده‌است.

زیاده سرب افغانستان در ترکیب سنگ گالن جا دارد

معادن سرب و جست افغانستان در سه پوتانشیل خلاصه گردیده‌است.

1.    پوتانشیل بلند در ترسبات کاربونیک و ترسبات اسکارن در کمربند Tethyan Eurasian Metallogenic

2.    پوتانشیل متوسط ترسبات شبه وادی مسسپی وذخایر اگزالتیف در منطقه هری رود و پنجشیر

3.    پوتانشیل کاربونیت و اکساید روی در منطقه سوپرژن می‌باشد.

معدن سرب و روی فرینجل  

این معدن در 133 کیلومتری شمال کابل در دره ی غور بند واقع شده‌است و دارای سابقه تاریخی استخراج می‌باشد. سنگ معدن آن هم گالن(Pbs) می‌باشد. عیار سرب 9% وعیار روی [جست] 3% می‌باشد. مقدار ذخیره قطعی 221هزارتن سرب می‌باشد. گالن که سنگ معدن اصلی می‌باشد در میان طبقات آهکی «سه خونگ»قرار دارد. این معدن به دو قسمت اصلی شرقی و غربی تقسیم می‌شود. بخش شرقی قدیمی بوده واز 300 سال قبل از میلاد تا قرن 14 میلادی (حدود 1700 سال) مورد استخراج قرار گرفته‌است ولی قسمت غربی معدن از یکصد سال پیش استخراج از آن شروع شده‌است. گالن واسفالریت این معدن در اثر دگر گونی تماس شیتها یا سنگها ی آهکی شرخ رنگ، بوجود آمده‌است. تونلها وحفاریهای عریض وطویل قدیمی معدن به تعداد زیادودربخش شرقی معدن مشاهده می‌شود. بخش غربی معدن در حدود یک کیلو متری بخش شرقی قرار داشته ودر سال 1850 میلادی (1229 شمسی) در دوران امیرشیرعلی خان استخراج آن آغاز شده و تا 1919 فعال بوده‌است. ذخایر کرومیت این معدن به همراه سرپنتین‌ها (شاه مقصود) که در واقع ساکونیت وپیروکنیت می‌باشند یافت می‌شود. کرومیت ها به اشکال مختلف ولنزهای طویل، قطعات پراکنده ودانه‌های ریز می‌باشد. مهمترین معادن کرومیت این منطقه ذخایر شماره 2،3و5 می‌باشد. در جریان عملیات اکتشافی این معادن 975 متر در محل حفاری انجام شده که در4 مورد به رگه‌هایی از کرومیت بر خورد نموده‌است. برای کارهای آزمایشگاهی بیش از صد نمونه برای تجزیه به آمریکا ارسال شده‌است. نسبت کروم به آهن 3بر 1 می‌باشد. اعیار ذخایر کروم متفاوت بوده از 35 % تا 95 % می‌رسد. اوسط ذخایر کروم حدود 48 % می‌باشد. میزان ذخیره کروم این معادن در حدود 180 هزار تن متریک - محاسبه شده‌است. منطقه معدنی فرنجل درولایت پروان شامل چندین معدن است:

1.    معدن باریت وسرب وروی: ذخیره 209 هزار تن با عیار 7/83 %، به صورت هیدروتر مالی یا رسوبی می‌باشد

1.    معدنمنگنیز، کوبالت و نیکل: دارای عیار 28-38 % اکسید منگنز، 3% کوبالت،1- 3 % نیکل، به صورت رسوبی

1.    معدن آزبست وتالاک:دراین منطقه 16 توده ریز دانه باریت دار وجود دارد . در 500 متری غرب معدن یاریت فرنجل، معدن منگنز با 120 متر طول، 3 متر ضخامت با 20 -40 % پیرو لوسیت و 50-70 % پیسیلو ملان و 2-3%اکسیدآهن می‌باشد.

معدن سرب وروی بی بی گوهرقندهار  

این معدن در کوه بی بی گوهرقندهار در منطقه خاکریزقندهار (به فاصله 82 کیلو متری شمالقندهار) واقع شده‌است. از نوع هیدروترمالی می‌باشد و رگه اصلی دارای کانیها ی سرب وروی به طول 50 متر وعرض 10 متر می‌باشد. این رگه که در کنتا کت سنگهای آذین (مو نزونیت) و سنگهای آهک بوجود آمده‌است، ممکن است از نوع پور فیری یا اسکارن باشد. در سالهای 1949 و1950 این معدن توسط کارشناسان کمپانی«موریسن» مورد حفاری و نمونه برداری قرار گرفته‌است. نمونه‌های حاصل از 411 متر حفاری بدست آمده و غرض تثبیت به کشور آمریکا ارسال ونتایج آن پس از تجزیه چنین بدست آمده:

1.    عیار روی 4/30 %

2.    عیار سرب 8/7 %

3.    عیار کتمینوم 2/0 %

4.    عیار نقره187 گرم دریک تن

5.    عیارطلا 2/0 گرم دریک تن

ذخیره تثبیت شده معدن سرب وروی قابل استخراج حدود 69 هزار تن تخمین زده شده‌است. سایر اندیسهای سرب وروی افغانستان

1.    سرب وروی درهّ نور

2.    درهّ ی کران بدخشان

3.    منجان (بدخشان)

4.    کتل کرمان غور

5.    شهرک وغوران (غور)

6.    سیب تلخ هرات

7.    سیم کوه (هرات)

8.    تور یاب پنجشیر

9.    سرب مرگ بهسود

10.  سرب سیاه دره یکاولنگ

معادن جست: -جست فرنجل غوربند جست موضع بلخاب-جست نواحی هزاره جات-جست بامیان ظرفیت معادن سرب و جست بی بی گوهر به 82600 تن تخمین گردیده‌است. که از این جمله سی فیصد آنرا روی و هشت فیصد انرا سرب تشکیل می‌دهد. طبق تحقیقات ابتدائی گفته می‌توانیم که تقریباً در تمام افغانستان معادن سرب و جست موجود است و در نتیجه این کشور معادن قابل توجه سرب و جست را در اختیار دارد.

جدول مقدار ذخایر سرب و روی در هشت معادن  

معادن زغال سنگ:
امروزه اهمیت ذغال به همگان روشن است گر چه تا حدود زیادی کارخانه ها و فابریکات گازی و نفتی شده ولی هنوز از اهمیت ذغال سنگ کاسته نشده است . در افغانستان زغال سنگ با کیفیت عالی وجود دارد. ذخایر اثبات شده آن حدود 100 تا 400 میلیون تن پیش بینی شده است.
معادن زغال سنگی در بغلان ( معدن کرکر)، آش پشته، قندوز ( بندگی ) ، شرق هرات ( کرخ) ، مزار شریف ( صوف ) شناسایی گردیده اند.

معادن زغال سنگ افغانستان در نقاط زیر موقعیت دارد:
زغال سنگ کوتل خاکی علاقه برفک
زغال سنگ آش پشته
زغال سنگ فرح کرد غوربند و گاوپران سرخ پارسا
زغال سنگ نهرین
زغال سنگ جدران
زغال سنگ گرمک علاقه چهل دختران دره صوف
زغال سنگ گوله یدری علاقه کشنده مابین دره صوف و بلخاب
زغال سنگ سنجور علاقه کرخ هرات
زغال سنگ انزری ،شهیدان در حدود لاغرجوی کوه دره کوت
زغال سنگ قریه کندلان چقماق مداخیل ارزگان
زغال سنگکرمان و سرجنگل علاقه دایزنگی ،ذغال سنگ پلخمری ...

از جمله معادن ذغال سنگ افغانستان که مورد استفاده و بهره وری قرار گرفته بود عبارت بودند از: در صوف ، آش پشته ، سبزک هرات ، کرکر و دودکش پلخمری که فعلا فقط کرکر و دود کش مورد استفاده قرار می گیرند.

زغال سنگ دره صوف که در 200 کیلومتری شهر مزار شریف واقع است از لحاظ کیفیت و استخراج نسبت به مناطق دیگر مقام اول را دارد . قسمت اعظم زغال سنگ این معدن برای نیروگاه برق مصرف می شود در حالیکه گاز همان منطقه برای رفع نیازهای صنایع معمولی کشورهای شمالی ، به کشور های همسایه صادر شده است.
کارخانه های شهر بغلان، جبل السراج، گلبهار و پل خمری از زغال سنگ معدن کرکر استفاده می کنند.

عواید سال گذشت? ذغال سنگ افغانستان به 42،3 میلیون دالر میرسد

 دولت افغانستان طى سال گذشته 42،9 میلیون دالر امریکایى از درک ذغال سنگ عاید داشت، که در مقایسه به سال ماقبل، 88 فیصد افزایش را نشان میدهد.

قرار معلومات وزارت معادن؛ ذغال سنگ از معادن ولایات بغلان، بامیان و سمنگان استخراج میشود.

 دولت در سال 1389 از معادن یادشده 22،8 میلیون دالر امریکایى، عاید به دست آورده بود.

استخراج معادن ذغال سنگ، از طرف تصدى ذغال سنگ شمال مربوط وزارت معادن صورت میگیرد.

 حدود یک میلیون و 423 هزار تُن ذغال سنگ استخراج شده است.

 سال گذشته از جمله معادن یادشده، بیشترین استخراج از معادن بامیان صورت گرفته است.

 در سال 1389 میزان استخراج ذغال سنگ از معادن یادشده، بیش از 752 هزار تُن بود.

میزان صادرات ذغال سنگ از افغانستان به پاکستان، در مقایسه به دو سال قبل افزایش یافته بود و این، باعث افزایش تولید و عاید ذغال سنگ در افغانستان گردیده است.

 ((سال گذشته حدود 60 فیصد ذغال سنگ فروخته شد? ما به پاکستان صادر شده است، که این خود یک تقاضاى بزرگ بود و میزان تولید و عواید ما را نیز بلند برد.))

قرار ارقام به دست آمده، میزان ذغال سنگ فروخته شده طى سال گذشته و سال ماقبل آن، 89 فیصد افزایش را نشان میدهد.

 دو نوع ذغال سنگ از معادن یادشده به دست مى آید، یک نوع آن هر تُن در بدل 2100 افغانى و نوع دیگر آن، فى تُن در بدل 1500 افغانى به فروش میرسد.

 در سال 1389 از جمله ذغال سنگ فروخته شده، 18 هزار و 349 تُن فى تُن در بدل 2100 افغانى به فروش رسیده بود؛ درحالیکه در سال 1390 از جمله ذغال سنگ فروخته شده، 16 هزار و 923 تُن، فى تُن در بدل 2100 افغانى به فروش رسیده بود.

قرار معلومات وزارت معادن، تصدى ذغال سنگ شمال؛ 2570 تُن در سال 1386، 3469 تُن در سال 1387 و بیش از پنجهزار تُن ذغال سنگ را در سال 1388 استخراج کرده بود.

به اساس معلومات وزارت معادن، برعلاو? ولایات بامیان، بغلان و سمنگان؛ معادن ذغال سنگ در ولایات بدخشان و هرات نیز وجود دارد، که تاکنون استخراج نشده است.