جغرافیای طبیعی افغانستان
افغانستان سرزمینی کوهستانی و محاط بر خشکی است، و جز «اردن هاشمی» تنها کشور خاورمیانه محسوب می شود که به «دریا» راه ندارد. این سرزمین درنیمکره شمالی، نیمکره شرقی و درمحدوده آسیای میانه واقع است. مساحت آن را در منابع مختف بین 620 تا 700 هزار کیلومتر مربع ذکر کرده اند، اما 225، 652 کیلومتر مربع مساحت داشته و چهلمین کشور جهان به شمار می آید. طول مرزهای افغانستان حدود 5800 کیلومتر می باشد، که شامل 2384 کیلومتر درشمال با جمهوری های تاجیکستان، ازبکستان و ترکمننستان؛ 2240 کیلومتر از مشرق و جنوب با جمهوری اسلامی پاکستان، 73 تا 93 کیلومتر مربع از سمت شمال شرقی از طریق تنگه واخان با ایالت مسلمان نشین سین کیانگ (ترکمنستان) جمهوری خلق چین و 855 تا 930 کیلومتر در مغرب با جمهوری اسلامی ایران (که 619 کیلومتر آن با استان خراسان می باشد) یشترین فاصله شرق تا غرب افغانستان 1240 کیلومتر، و شمال تا جنوب آن 855 کیلومتر است و حداقل فاصله آن با آبهای آزاد جهان 500 کیلومتر است.قسمت های وسیعی از خاک افغانستان را عمدتا در شمال و شرق کشور، کوهها وسنگلاخ ها پوشانده است کوههای هند و کش به طول 600 و عرض 100 کیلومتر از سمت شمال شرقی به طرف غرب و جنوب غربی کشیده شده و تقریباً از میانه کشور می گذرد. این کوهها بیش از نیمی از سرزمین افغانستان را فراگرفته، و برای شهرهای «کابل»، «قندهار» و«هرات» ارزش استراتژیکی مهمی ایجاد کرده است.کوههای قدر به طرف مغرب امتداد می یابند، از ارتفاع آن کاسته می شود و در نزدیکی مرزهای ایران تبدیل به کوهها و تپه های کم ارتفاع می گردند.در ادرتفاعات هند و کش همواره برف وجود دارد. حتی در تابستان ها نیز قله ها و یخچال ها پر برف است.در میان ارتفاعات هند و کش،دره های عمیق و خوش آب و هوا و حاصلخیزی وجود دارد که محیط مساعدی برای پرورش دام و تولید میوه است.افغانستان سرزمین افراط و تفریط است کوهها سر به فلک کشیده و دره ها عمیق، باران های بهاری و تابستان های خشک، زمستان های بسیار سرد و تابستان های گرم، ارتفاعات پوشیده از برف در طول سال و سرزمین های پست و خشک وسوزان.این افراط و تفریط در زندگی اجتماعی نیز وجود دارد.سرزمین افغانستان در طول تاریخ گلوگاه تهاجم به هند بوده است؛ جنگجویان بسیاری چون «اسکندر مقدونی»، «محمود غزنوی»، «تیمور گورکانی»، «نادر شاه افشار»، از پیچ و خم کوهها و دره های این کشور خود را به هندوستان رسانده اند. علاوه بر این تا قبل از کشف راههای آبی در قرون جدید و سپس توسعه راههای هوایی، خط مسیر بازرگانی شرق و غرب، از دشت شمالی آن عبور می کرد، محل عبور کاروانهای جاده ابریشم از این سرزمین بوده که عموما ازطریق قندهار به هند و از طریق بلخ به چین می رفت.پس از کشف راههای آبی و سپس توسعه راههای هوایی، افغانستان مانند سایر سرزمین های آسیای مرکزی، تبدیل به منطقه ای بن بست شد و گذر هیچ بیگانه ای به آنجا نیفتاد. همچنین ارتفاعات افغانستان سپر استراتژیکی مستحکمی بین آسیای شمالی و آسیای جنوبی است
مهمترین عوارض طبیعی افغانستان عبارتند از
1. کوهها و کوهستان ها
مهم ترین ارتفاعات کشور از این قرار است:
1- هند و کش (6298 متر) 2- پامیر کوچک، (6281 متر دروخان) 3- بدخشان(5355 متر) 4- بابا (5413 متر، بامیان) 50 سفید خرس 6- ترغان (3982 متر) 7- سفید کوه (4755 متر ، سکرم) 8- نورستان 9- شاه مقصود (2773 متر) 10- مزار (3787 متر) 11- هزار جات (4101 متر، تمران) 12- بندبیان 13- چلبدالان 14- سیاه کوه 15- بالا کوه (3872 متر) 19- دوشاخ (2110 متر) 20 یاه بند (2560 متر 21- چاغی
2. رودها:
رودهای افغانستان (که به آن دریا می گویند)، از کوههای مرکزی و مناطق شرقی کشور سر چشمه گرفته، به سمت غرب و جنوب جریان می یابد. به دلیل ارتفاع زیاد کوهها و کاهش نسبتاً سریع ارتفاع کوهها، سرعت آب ها بسیار زیاد است و به همین جهت برای تولیدانرژی برق مناسب است.
مهمترین رودهای کشور عبارتند از
1- آمودریا (جیحون) از کوههای پامیر سرچشمه گرفته و حدود 1126 کیلومتر از آن در قسمت مرزهای شمالی کشور با تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان می باشد و قسمت هایی از آن قابل کشتیرانی است در سواحل آن رودخانه شیرخان بندر و بندر حیرتان قرار گرفته، که کالاهای صادراتی یا وارداتی افغانستان به ممالک آسیای میانه از این طریق مبادله می شود.جیحون دارای آبشارهای متعدد است و برای تولید نیروهای هیدرولیک قابل استفاده است 2- هیرمند (هلتمند): از کوههای یغمان در غرب کابل سرچشمه گرفته و 1400 کیلومتر طول دارد و در جنوب غربی افغانستان قسمت کمی از مرز مشترک ایران و افغانستان را تشکیل می دهد و مهمترین منبع تامین آب دریاچه های سیستان و بلوچستان و اراضی زراعی شمالی آن است. 3- هریرود- از کوه بابا در مرکز افغانستان سرچشمه گرفته، از هرات می گذرد و در شمال غربی کشور اندکی از مرز مشترک ایران و افغانستان را تشکیل داده سرانجام در ریگزارهای ترکمنستان فرو می رود. 1230 کیلومتر طول داشته و دارای آبشارهای متعدد است و برای تولید نیروی برق مناسب است. 4- کابل رود: از کوههای شرقی سرچشمه گرفته از وسط دو شهر مهم «کابل» و «جلال آباد» عبور کرده وارد خاک پاکستان می شود و به رود «سند» می ریزد. 5- دریای پامیر 6- کوکچه 7- فرخار 8- دریای کندوز 9- دریای خلم 10- بلخ 11- دریای بند امیر 12- دریای پنج شیر 13- دریای کند 14- دریای غربی 15- رود لوره 16- ترناک رود 17- دریای ارغنداب 18- خاش رود 19- فراه رود 20- نیزگان 21- تکاب استادن 22- شیرین تکاب 23- دریای مرغاب 24- دریای اولنگ 25- رود گز.
3 . دریاچه ها
دریاچه هایی بسیار کوچک، به نام های «آب ایستاده مقر»، «بند کجکی» »بندار عنداب»، «دق پترکان»، (در مرز ایران) ، «هامون پورک» و«دشتنمدی»دارد.
4. دشت ها
که عموماً در شمال و شرق هستند.از جمله : 1- دشت برنگ 2-د پشت رود 3- گرمسیر 4- ریگستان 5- سیاه سنگ 6- دشت مرغو (مارگو) 7- دشت خلش 8- دشت همدم آب 9- هجده نهر 10- دشت نمدی.
ظهیرالدین بابر در سال 931 هـ. ق گفته است:
« شما از کابل طی یک روز می توانید به منطقه ای بروید که هرگز برف نمی بارد، اما ظرف دو ساعت می توانید به منطقه ای بروید که برف هرگز ذوب نمی شود. »
5. آب و هوا
طبیعت افغانستان به خاطر ارتفاعات سر به فلک کشیده و رودخانه هایی که از آن سرچشمه می گیرد، زیباست و تنوع آب و هوا در آن مشهود است.زمستانهایش بسیار سرد (تا 20 درجه زیر صفر ) و تابستانهایش بسیار گرم ( تا 40درجه بالای صفر) می باشد.ب و هوا از یک استان به استان دیگر و از یک شهر به شهر دیگر تفاوت دارد.بارندگی نیز در نقاط مختلف، متفاوت می باشد و بین 100 تا 400 میلی متر در نوسان است.این مقدار در مناطق شرقی بین 250 تا 400 و در مناطق غربی و جنوب غربی بین 100 تا 150 میلی متر است در مناطق مرکزی به علت وجود ارتفاعات و بارندگی بیشتر، هوا از نواحی دیگر سردتر است، ولی در مناطق جنوبی و غربی به علت کمی بارندگی هوا گرمتر بوده دارای تابستان های گرم و خشک و زمستان های معتدل تر است.در مناطق کوهستانی به علت برف و یخبندان ارتباط روستائیان و قبایل نیمی از سال با یکدیگر قطع می شود و آب وهوا تاثیر بسیار در پراکندگی و جدایی جمعیت دارد.منابع آب زیرزمینی افغانستان نسبتاً غنی است در شهر کابل آب درعمق 3-4 متری زمین قرار دارد؛ ولیکن به دلایل فنی، کمتر از آب زیرزمینی استفاده شده و عموما مردم در اکثر نقاط افغانستان با مشکل کمبودآب (آشامیدنی - کشاورزی) روبرو هستند وتنها %22به آبهای سالم مصرفی دسترسی دارند (%39 شهرها، %18 روستاها
 

تقسیمات کشوری
 جمهوری افغانستان به 29 ولایت (استان) تقسیم می گردد:
1-  ولایت  ارزگان (Uruzgan) به مرکز « ترین کوت » مساحت 295.29 کیلومتر مربع، جمعیت 29/295 کیلومتر مربع، جمعیت 465/000 نفر)
2-   ولایت  بادغیس( Badghis) به مرکزیت « قلعه نو » (مساحت 21/858 و 21 کیلومتر مربع جمعیت 224/000 نفر)
 3-   ولایت  بامیان (Bamian) به مرکزیت «بامیان» (مساحت 17/414 کیلومتر مربع جمعیت 281/000 نفر)
 4-  ولایت  بدخشان (Badakhashan) به مرکزیت »فیض آباد» (مساحت 47/403 کیلومتر مربع، جمعیت 521/000 نفر)
 5-   ولایت  بغلان (Baghlan) به مرکزیت «بغلان » (مساحت 17/109 کیلومتر مربع، جمعیت 517/000 نفر)
6-  ولایت  بلخ (Balkh) به مرکزیت «مزار شریف» (مساحت 12/593 کیلومترمربع جمعیت 610/000 نفر)
 7-  ولایت  پروان (Paruan) به مرکزیت «چاریکار» (مساحت 9/399 کیلومتر مربع ، جمعیت 528/000 نفر)
8-  ولایت  پکتیا (Paktia) به مرکزیت «گردیز» (مساحت 9/581 کیلومتر مربع، جمعیت 506/000 نفر)
9-  ولایت  پکتیکا (PaktiKa) به مرکزیت «شرنه» (مساحت 19/336 کیلومتر مربع، جمعیت 256/000 نفر)
 10-  ولایت  تخار (Takhar) به مرکزیت «تالقان» (مساحت 12/376 کیلومتر مربع جمعیت 544/000 نفر)
11-  ولایت  جوزجان (Jowzjan) به مرکزیت «شبرغان» (مساحت 25/553 کیلومتر مر بع، جمعیت 616/000 نفر)
 12-  ولایت  زابل (Zabol) به مرکزیت «قلات» (کلات) (مساحت 17/293 کیلومتر مربع جمعیت 1888/000 نفر)
 13-  ولایت  سمنگان (Samangan) به مرکزیت «آیتک» (سمنگان) (مساحت 15/565 کیلومتر مربع، جمعیت 274/000 نفر)
 14-  ولایت  غزنی( Ghazni)به مرکزیت «غزنی» (مساحت 23/378 کیلومتر مربع، جمعیت 676/000 نفر)
 15-  ولایت غور (Ghowr) به مرکزیت «چخچران» (مساحت 38/666 کیلومتر مربع، جمعیت 354/000 نفر)
16-  ولایت  فاریاب (Faryab) به مرکزیت «میمنه» مسساحت 22/279 کیلومتر مربع جمعیت 610/000 نفر)
17-  ولایت  فراه (Farah) به مرکزیت «فراه» (مساحت 47/788 کیلومتر مربع، جمعیت 245/000نفر)
 18-  ولایت  قندوز (Qanduz) به مرکزیت «قندوز» (کندز) (مساحت 7/827 کیلومتر مربع،جمعیت 583/ 000نفر)
 19-  ولایت  قندهار (Qandahar) به مرکزیت «قندهار» (مساحت 47/675 کیلومتر مربع جمعیت 598/000 نفر)
 20-  ولایت  کابل (kabul) به مرکزیت «کابل» (مساحت 4558 کیلومتر مربع، جمعیت 1/518/000نفر)
 21-  ولایت  کاپیسا (kapisa( به مرکزیت «محمودراقی» (مساحت 1/871 کیلومت مربع جمعیت 262/000 نفر)
 22-  ولایت  کنرها (Konarha) به مرکزیت «اسد آباد» (مساحت 10/479 کیلومتر مربع، جمعیت 262/000 نفر)
 23-  ولایت  لغمان  (Loghman) به مرکزیت مهترلام (مساحت 7210کیلومتر مربع جمعیت 325/000 نفر)
 24-  ولایت  لوگر (Lowgar) به مرکزیت «برهکی» (مساحت 4652 کیلومتر مربع، جمعیت 226/000 نفر)
25-  ولایت  ننگرهار (Nangarhar) به مرکزیت «جلال آباد» (مساحت 7616 کیلومتر مربع جمعیت 782/0000 نفر)
26-  ولایت  نیمروز (Nimruz) به مرکزیت «زرنج» (مساحت 41/356 کیلومتر مربع، جمعیت 108/000نفر)
 27-  ولایت  وردک (Vardak) به مرکزیت »میدان شهر« (مساحت 9023 کیلومتر مربع، جمعیت 301/000 نفر)
 28-   ولایت هرات (Harat) به مرکزیت «هرات» (مساحت 61/315 کیلومتر مربع، جمعیت 808/000 نفر)  
 29-  ولایت  هلمند (Helmand) به مرکزیت «لشگرگاه» (مساحت 61/829 کیلومتر مربع، جمعیت 542/000 نفر)
 

معادن افغانستان 

افغانستان غنی ترین و متنوع ترین زمین شناسی را در خودجای داده است. درکشورما قدیمی ترین سنگهااز دوره آرچین 3800 میلون سال قبل و سنگهای از دوره پروتوزوئیک (2500- 570 میلون سال قبل ) فنیروزوئیک 570 الی 1?6 میلون سال قبل الی امروز دیده میشود. سرزمین ما همچنین دارای سابقه طولانی و پیچیده تکتونیکی دارند. دلایل آن تا حدود رابطه میگیرد به موقعیت آن در انتهای غربی هیمالیا، تصادم نیم قاره هند، تشکیل کوه‌های هندوکش وغیره مسایل میباشد. بدین لحاظ ذخایر معدنی افغانستان از نوع ماگمایی، پگماتیک، کار بونیتک، اسکارن، هیدروتورمال، دگرگونی [متحوله] و رسوبی میباشد. این کشوربنسبت کوهستانی بودنش دارای ذخایر معدنی متنوع و فراوان میباشد. قرار سروی جیولوژی ایالات متحده امریکا ارزش نفت و گاز افغانستان 222?892?350?000 دلار وارزش معادن افغانستان 908?948?000?000 دلار ارزش مجموعی آن 1131840350000 دلار یا 1131?840 تریلیون دلار میباشد. افغانستان از لحاظ معادن غنی و دارای معادن متعدد میباشد. تحقیقات زمین‌شناسی به‌اثبات رسانیده است که در افغانستان 400 نوع منرال و سنگ معدنی شناخت گردیده ‌است. در این اواخر گروهی از ناسا آمریکا با وسایل اشعه لیزر توانستند معادن عمق کوه‌ها و زمینهای افغانستان را کشف عکسبرداری و تثبیت تقریبی نمود. تا فعلاً 286 معدن فلزات 5 میدان گازی در شمال، تیل مایع وسایر معدنیات کشف شده‌است. معدن فلزات افغانستان به تنهایی وجود ندارد بلکه به فیصدی پیدا می‌شود مثلا مس در 240 نوع سنگ پیدا می‌شود. زیادترین آن بورنیت (CuFeS4) دارای اعیار(63?3%)مس و متباقی آهن و سلفر است. در افغانستان معدن که که نسبت به دیگر عناصر زیاده وجود دارندعبارتند ازمعدن آهن حاجیگک که دارای 1?8ملیارد تن آهن، معادن طلا در چهار منطقه یعنی معدن طلا زرکشان غزنی، معدن طلا بدخشـان، معدن طلا خاک ریزقندهار، معدن طلا تخار، معادن کرومیت در حصارک لوگرو و در ولسوالی زنه خوان غزنی وغیره مناطق، معادن ذغال سنگ در یازده محل از جمله 5 معدن آن قابل استخراج میباشد، معدن لاجورد بدخشان دارای 1300تن لاجورد در سرسنگ بدخشان، معدن مس عینک لوگردارای ذخایر آهن 11?3 میلون تن، ذخایر نفت وگاز شمال 1?8 ملیار مترمکعب و ذخایر نفت و گاز هرات هلمند کتواز، معادن سرب وروی در هشت محل و معادن مرمر «سفید و رنگه» می‌باشد. علاوه براین دراین کشور معدن یورانیوم خانشین درولایت هلمند،تیتانیوم، لیتیم در نمکسار هرات، کنر وتخار، معادن آهن در 100محل، مس در دوازد محل، المونیم ولایت زابل معدن نقره، منیزیم،قلع میباشد. افغانستان دارای منرالهای کم بها و قیمت بها نیز است. منرالهای قیمتی از قبیل کورندم امیتس تویاز، یاقوت در دو ناحیه، اکومارین لعل در شغنان بدخشان، عقیق سیاه و رنگه، گرانیت،زمرد پنجشیر فیروزه، بیرایت، تورمالین ،شاه مقصود) میباشد. هکذا معادن نمک این کشور در اندخوی فاریاب، دولت آباد و تالقان و نمکسار هرات، میباشد. علاوه براین دارای معادن فلورایت، گچ، چونه، باروت،، گوگرد کوه البرز مزارشریف، موادخام سمنت، تالک در ننگرهار، ابرک، گانزیت، بریلیم ،نیوبیوم،سزیوم، روبیدیوم، سنگ سلیت، معدن بیروچ ولایت نورستان، معدن بیرات در غوربند و پروان، معدن سیماب در ولایت غور، فلورامیت ارزگان، سنگ رخام در هلمند، معادن مولیدین در زابل، بغلان و لوگر، معدن بریل در ولایت کنرهار، معدن تنـتال در نورسـتان، بارایت سنگلان هـرات، معدن شاه مقصود در ماهیـپر کابل، وغیره دارا می‌باشد که تعداد آن تا هنوز کشف نشده‌است. البته ضخامت پوست زمین درنواحی پامیر الی 75 کیلومتر در نواحی هموار 50 کیلومتر ضخامت رسوبات از چند صد متر الی 20 کیلومتر می‌باشد که مواد معدنی در میان اینها به‌شکل مواد کانی و رسوبی وجود دارد. تا اکنون تقریباً از این معادن بهره‌ برداری نشده‌است.                

تاریخچه  

معدن‌شناسی یکی از مشاغلی است که از 3000 سال پیش تااکنون رواج داشته و مصری‌ها درمجسمه چشمان آخناتون وملکه نفریتیت ازلاجورد افغانستان استفاده کرده‌اند. در آن زمان مردم معدن طلا، آهن،مرمر، لاجورد،یاقوت وفیروزه را میشناختند واز آن زیورالات میساختند. از گذشته‌های دور لاجورد، طلا ونمک دربدخشان، مس آهن درقندهار و کابل استخراج می‌گردید. در قرون وسطی و در اوایل قرن 20 نیز طلا در منطقه مقر، نقره و زمرد در ولایت پنجشیر، معادن متعدد آهن و سایر فلزات در نقاط مختلف ذغال سنگ در شمال و بخش مرکزی،نفت وگاز در مناطق شمال افغانستان هلمندقندهارو خوست کشف شده‌است. درقرن 18 پس از انقلاب صنعتی در اروپا جهان کشایان غرض کشف معادن افغانستان باستان شناسان و معادن شناسان خودرا تحت نامهای سیار و یا نام دیگر گسیل داشتن. برای اولین بار زمین شناسان انگلیسی(گریس باخ و هایدن) در افغانستان مرکزی وشمالی مشاهداتی انجام دادند وبعد‌ها زمین شناسان فرانسوی، (فیورون و همکاران) در سالهای 1926-1951 مناطقی در اطراف کابل را نقشه برداری زمین شناسی نمودند. در دهه 1950 با تاسیس ریاست تفحص نفت و گاز مرحله مهمی از مطالعات زمین شناسی افغانستان آغاز شد. در 1958 زمین شناسان افغانی با همکاری کارشناسان روسی جستجوبرای کشف نفت و گاز طبیعی را با موفقیت به پایان رساندند. در این مطالعات برای اولین بار ساختار زمین شناسی منطقه با تهیه نقشه‌های زمین شناسی همراه شد. در سالهای 1958 تا 1961 زمین شناسان فرانسوی(منزیه و لاپاران) حوالی کابل را نقشه برداری نمودند و از 1959 زمین شناسان آلمان غربی به کمک عکسهای هوایی کار تهیه نقشه زمین شناسی تمام نیمه جنوبی کشور را (با مقیاس 1000000:1)آغاز نمودند. در 1963 ریاست "تفحص مواد مفیده جامد" تاسیس شد که در 1965 به ریاست "جیولوجی و معادن" تغیر نام یافت. در این ریاست با همکاری زمین شناسان روسی، اکتشاف، ارزیابی و تخمین ذخایر معدنی ذغال سنگ، سنگ آهن، طلا و لاجورد آغاز گردید. در نتیجه همین تفصحات معادن بزرگی همچون " معدن آهن حاجیگک" در منطقه بامیان و حوزه بزرگ ذغال سنگ از پلخمری در «شمال تا نزدیکی هرات» در غرب و مواد با ارزش دیگر همچون باریت، بریلیوم و... کشف گردید. از 1965 مطالعات زمین شناسی وسیع و مهمی در مورد اکتشاف مواد معدنی مهمی چون سرب،روی (جست) مس، طلا باریت، ابرک، سلفر، فسفریت‌ها، سینابر، ذغال سنگ، آبهای معدنی، نمک طعام و مواد ساختمانی صورت گرفت. در 1973 ارزیابی جدیدی در مورد معدن بزرگ "ارگونیت" در حاشیه جنوب غربی کشور و معادن مهم باریت در شمال هرات مورد اکتشاف قرار گرفت. در 1974 در منطقه لوگر(جنوب کابل)کمر بند مس دار بزرگی(مس عینک) کشف شد. مهمترین مطالعات زمین شناسی افغانستان با تهیه نقشه زمین شناسی سراسر افغانستان در مقیاس 500000:1 و همچنین تهیه نقشه تکتونیکی کشور در دهه 1970 به انجام رسید. از 1976 تا اوایل دهه 80 گزارشات و مطالعات قبلی بصورت کتابها و مقالات متعددی منتشر شده، از جمله " تکتونیک افغانستان" اثر و. ا. سلاوین(1976)، جیولوجی افغانستان اثر ولفارت و ویتکینت(1980) و "جیولوجی و مواد معدنی افغانستان" که توسط یک تیم روسی و افغانی بدنبال تهیه نقشه سراسری زمین شناسی افغانستان تدوین و به زبان روسی و انگلیسی در مسکو به چاپ رسید(1980). در دهه 80 با تشدید جنگها در افغانستان مطالعات زمین شناسی عمده و سراسری متوقف شد و لی کارهای پراکنده و موردی مخصوصا روی معادن کشف شده و بزرگ نزدیک به مرکز کشور توسط متخصصین روسی دنبال گردید اما نتایج این مطالعات در دست نیست و احتمالا درروسیه حفظ شده‌است. در دهه 90 کار‌های زمین شناسی بکلی تعطیل شد و ساز مان زمین شناسی و معدن افغانستان در اثر جنگ آسیب جدی یافت. تنها در 1995 گری باورساکس(جواهر شناس آمریکایی) با همکاری بونیتا چمبرلن کتاب جالب "سنگهای قیمتی افغانستان" را منتشر نمودند که در واقع جدید ترین اثر قابل توجه در زمینه زمین شناسی و مواد معدنی این کشور می‌باشد. در سال 2002، با آغاز دوران جدید در افغانستان به نظر می‌رسد که دوران مهمی برای مطالعات زمین شناسی افغانستان در راه باشد.. درین اواخرکمپنی ناسا امریکا با وسایل اشعه لایزر توانستن معادن عمق کوها وزمین افغانستان را نقشه برداری سروی وتثبیت نمود. این سروی و عکاسی به مصارف 300 میلون دالر موفقانه به پایان رسید

 زبانهای رسمی
 زبان دری:
زبان دری (فارسی) یکی از زبانهای رسمی کشور افغانستان و دومین زبان جهان اسلام بعد از زبان عربی است که نقش مهمی در نشر فرهنگ اسلامی، مخصوصا در کشورهای غیر عربی همچون افغانستان، ایران، ترکیه، پاکستان، هندوستان و حتی چین داشته است.
این زبان، قرنهای متوالی، زبان رسمی و فرهنگی بخش وسیعی از جهان، از آسیای میانه تا آسیای صغیر و تمام شبه قاره ی هند،ایران و افغانستان بوده است.
زبان دری دارای لهجه های مختلف غربی، لهجه شمال شرقی (بدخشان،کاپیسا و پروان ) و لهجه ی هزاره گی (مناطق مرکزی) می باشد. تقریبا 90% مردم افغانستان می توانند با این زبن تکلم و یا تفهیم و تفاهم کنند . مناطقی که به زبان دری تکلم می کنند .
عبارتند از مناطق غرب کشور، شمال هزاره جات ( مناطق مرکزی )، بدخشان، ولایت کاپیسا، کابل،تخار،قندوز، لغمان ، هرات
و...
زبان پشتو:
این زبان در سال 1316 ه.ش. در کنار زبان دری، زبان رسمی اعلام شد. این زبان اختصاص به قوم پشتون دارد که بیشتر در
در مناطق جنوبی و شرقی کشور زندگی می کنند .
زبا پشتو نیز دارای لهجه های زیادی است که از معروفترین لهجه های آن لهجه ی شرقی و لهجه ی غربی ( قندهاری ) می باشند.
لهجه ی شرقی بیشتر در ولایات لغمان ، لوگر، پکتیا، قسمتهای از ولایت غزنی،شینوار، مهمند و ... رواج دارد. لهجه ی غربی
( قندهار) بیشتر در ولایت قندهار، فراه و بعضی مناطق مانند جوین، اوبه، شیندند و ... رایج است .
 
 قومها
هزاره:
بیشتر در مناطق مرکزی ( هزاره جات )، شمال و شمال غربی کشور مثل ولایت های بامیان، غور، بغلان، پروان، میدان، ارزگان،
غزنی، کابل، بدخشان ، بلخ، جوزجان،بادغیس و ... زندگی می کنند و به زبان فارسی دری تکلم می نمایند.
پشتونها:
بیشتر در جنوب و شرق افغانستان مثل ولایت های قندهار، ننگرهار، پکتیا، پکتیکا، زابل، فراه، کابل و ... زندگی می کنند و به
زبان پشتو صحبت می کنند.
تاجیکها:
بیشتر در شمال شرقی و غرب افغانستان مثل ولایت های بدخشان، کاپیسا، تخار، پروان، کابل، هرات و ... زندگی می کنند.
و به زبان فارسی دری سخن می گویند.
ازبکها:
بیشتر در شمال و شمال غرب کشور مثل ولایات جوزجان، بادغیس، بلخ، سمنگان و ... به سر می برند و به زبان ازبکی صحبت
می کنند.
 دیگر قومها
ترکمنها در شمال غربی افغانستان، نورستانی ها در شرق کشور ( ولایات لغمان ) ، ایماق ها در مرکز ( ولایت غور و ... )،
بلوچها در جنوب غربی کشور ( ولایت نیمروز )، عربها در ولایت بلخ ( ولسوالی های شولگره، چمتال، دولت آباد )، هندو ها در
شهر های جلال آباد، کابل و غزنی از دیگر اقوام ساکن در افغانستان هستند .
البته افوام کم جمعیتی مانند قزلباشها، قزاقها، قرفیزها، تاتارها و ... نیز در افغانستان زندگی می کنند

تمبرهای افغانستان

پرچم های افغانستان