یاقوت از نوع سنگ متحوله بوده و اندازه سختی آن 9 می‌باشد[1] و یاقوت از اکسید آلومینیوم در شرایط ویژه ساخته شده‌است. رنگ سرخ این معدن را یاقوت و رنگ‌های دیگر آن از قبیل سفید، زرد، نصواری و سایر رنگ‌ها را به نام «کورندم» می‌نامند که در افغانستان و ایران از خود نامهای محلی دارند. علاوتآ یاقوت در معادن بشکل پخته و خام یافت می‌شود، که یاقوت پخته شفاف و نور از آن می‌گذرد و یاقوت خام شکنند و شفاف نمی‌باشد و ارزش تجارتی هم ندارد. در جهان معادن یاقوت در کشورهای تایلند، سریلانکا، ایران، تایلند و افغانستان وجود دارد. استخراج این معدن از زمانه‌های قدیم رواج داشته است. شماری ازتاریخ‌دانان ایرانی و عرب در نوشته‌های خود از یاقوت افغانستان ذکر نموده‌اند[2] . سنگ هاى قیمتى یاقوت در ولایات مختلف کشور چون بدخشان، کنر، پنجشیر، نورستان و منطقه جگدلک کابل وجود دارد[3] ؛ اما تا کنون به اساس کدام سروى، دقیقاً مشخص نشده که معادن مذکور درکدام مناطق این ولایت موقعیت دارد و درمجموع، ذخایر موجود یاقوت افغانستان تا چه حد است. در ناحیه جگدلک واقع 100 کیلومتری سرک میان کابل جلال آباد قرار دارد[4] . هرچند روس ها بالاى معدن یاقوت جگدلک تا حدى کار کرده اند؛ اما هنوزهم ذخیره معدن جگدلک مشخص نیست و تنها گفته شده که درهرمتر مکعب، از 122/2 تا 157/3 گرام یاقوت وجود دارد[5]. به اساس این گزارش معدن یاقوت در منطقه غران ولسوالى اشکاشم ولایت بدخشان و ولایت نورستان نیز موقعیت دارد. سال هاقبل؛ لعل هاى معدن ولایت بدخشان، توسط چکش و کلنگ استخراج مى شد و همچنان این معدن، به شکل رسمى و غیر رسمى مورد استفاده قرار میگرفت و هنوز هم جریان دارد. یاقوت ها از کیفیت مناسبی برخودار می باشند به همین علت در صنایع جواهر و جواهر سازی مورد استفاده قرار می گیرد و در غیر آن می توان از یاقوت ها در دیگر صنایع مثل صنعت لیزر، صفحات برش و سایش، ساعت سازی و دندان سازی استفاده نمود.
کلمات کلیدی:
