ولایت فاریاب

فاریاب یکى از ولایات شمال افغانستان بوده و با ترکمنستان سرحد داردوجغرافیه نویسان عرب وخراسان آنرا به اشکال‌‌[ فیریاب- پاریاب- باریاب] نیز ضبط کرده اند. این ولایت در شش قرن اول اسلامى از شهر هاى معروف وفضلخیز خراسان به شمار میرفت . در قرن چهارم شهر فاریاب از مضافات جوزجان وشهرى با نعمت و شاهراه کاروان هاى تجارتى شمرده میشد. میمنه (مرکز فاریاب) از حیث موقعیت جغرافیایى در35-37درجه عرض البلد شمالى و در 64 - 66 درجه طول البلدشرقى قرار دارد. فاریاب در حدود 815 کیلومتری شمال کابل واقع است . از قسمت شمالى بطور کل با ترکمنستان سرحد مشترک دارد، ازقسمت شرق وجنوبشرق با ولایت سرپل، ازطرف جنوب با ولایت غور واز جانب غرب با ولایت بادغیس قرار گرفته است. در قسمت شرق و شمالشرق باولایت جوزجان حدود جغرافیایى دارد و طولانى ترین فاصله بین جوزجان وفاریاب را دشت لیلى (دشت کعب ) تشکیل میدهد. سلسله جبال « تیر بند ترکستان» که درقسمت جنوبى فاریاب ازشرق به غرب امتداد یافته، به اندازه دو تا سه هزار متر ازسطح بحر ارتفاع داشته تا منطقه دریاى مرغاب ولایت بادغیس و تا هرات امتداد دارد. مساحت فاریاب طبق انتشارات جغرافیای سیاسی افغانستان (27922) کیلومترمربع و تعداد نفوس درهرکیلومتر مربع (61نفر) وانمود شده است . طبق این ارقام مجموع نفوس فاریاب به بیش از یک میلیون و 700 هزار تن تخمین زده میشود.؛ اما در محافل و مجالس رسمی ، نفوس این ولایت اضافه از دومیلیون قلمداد میگردد. اقلیم فاریاب متوسط و آب و هواى آن به ویژه در بهار، بارانى و دارای بارندگی های زیادی میباشد وبرای اینکه حاصلات فراوان زراعتی را در قبال داشت در گذشته فاریاب را گدام افغانستان میگفتند. گرمی در تابستان تا 36 درجه سانتی گراد بالا میرود.سطح متوسط بارندگى سالانه تا 700 ملى متر تخمین شده و زمین آن، از سطح بحر 844 متر ارتفاع دارد. ولسوالى ها: مرکز فاریاب شهر میمنه است و میمنه شامل 9 ناحیه بوده و نفوس آن حدود 200 هزار تن برآورد شده است. وجه تسمیه میمنه : در گذشته بنامهاى (یهودیه- نسائیه- النساء ومحرقه) نیز یاد میشد. در قرن سوم هجرى شهر یهودان( میمنه ) امروز ، مرکز اداره امارت نشین فاریاب بوده است. مولف شهرهاى آریانا مینویسد:« میمنه بار اول از طرف اسرائیلى هایى که (بخت النصر) فرستاده بود ، آبادگردید. ولى بعداً مسلمانان به فال نیک گرفته ، میمنه گفتند که معنى شهر‹ خجسته› را میرساند.»

فاریاب 14 ولسوالى دارد و شامل پشتونکوت، المار، قیصار ، خواجه سبز پوش ، شیرین تگاب ، دولت آباد، بلچراغ ، گرزیوان و لولاش

( کوهستان ) است. اندخوى نیز یک ساحه وسیع را احتوا میکند که شامل ولسوالى هاى اندخوى قرمقُل، قُرغان و خانچارباغ میشود. ولسوالی غورماچ که مربوط ولایت بادغیس بود، براساس تشکیلات جدید از پنج سال بدینسو متعلق به فاریاب شده است. این ولایت سه ولسوالى منظور ناشده نیز دارد که هم اکنون در حد ولسوالى هاى تمام عیار بوده و شامل چهلگزى ، بندر و خواجه موسی میشود.

ساکنین فاریاب را اوزبک ، تاجک، پشتون ، ترکمن و ایماق تشکیل میدهد؛ اقوام دیگری چون عرب ، هزاره ( در شهر میمنه) مغُل ، ناقلین ( کوچی ها ) در ولسوالی های دولت آباد ، شیرین تگاب ، المار ، قیصار و پشتونکوت سکونت دارند؛ اما اکثریت مطلق ولسوالی های اینولایت ازبک نشین است .زبانهای رایج آنرا ازبکی ، دری ، ترکمنی و پشتو احتوا میکند. فاریاب بیش از 1450 قریه دارد وبنابر گفته های مسؤولین انکشاف دهات به جز ولسوالی کوهستان ، 1140 شورای همبستگی ملی درقریه هاى سایر ولسوالی ها ایجادگردیده است. آب بندها : در فاریاب یک سربند آب وجود دارد که بنام سرحوض یاد میشود و آب آشامیدنی و زراعتی باشندگان ولسوالی پشتونکوت و شهر میمنه را تامین میکند. کارساخت بند آب ولسوالی المار به هزینه 53 میلیون دالر از بودجه وزارت انرژی و آب از یکسال بدینسو آغاز شده و کار سروی چهار بند آبگردان دیگرتکمیل گردیده است. دهاقین و باغداران ولسوالی های قیصار ، گرزیون ، بلچراغ ، خواجه سبزپوش ، شیرین تگاب و دولت آباد از آب چشمه زارها، برف و باران های موسمی که از کوهپایه های فاریاب سرازیر میشود، کشت و زراعت شانرا آبیاری میکنند، اما در فصل تابستان به قلت آب مواجه اند. فرهنگ: فاریاب از فرهنگ و عرفان غنی برخوردار بوده است. درگذشته تاریخ افغانستان ده ها شاعر نامدار و نویسنده از این ولایت سر برداشته اند. شعرا و نویسندگان نامدارمتقدم و متأخر فاریاب ظهیرالدین ظهیر فاریابی ، پروفیسور غلام محمد میمنگی نقاش و رسام ، محمد یحیی نادم قیصاری ، جنید الله حاذق ، محوی قیصاری ، منشی علی رضا، سید زکریا مخلص میمنگی ، مولوی عبدالغنی علمی ، ابوالخیر خیری ، نظرمحمد نوا، محمد رحیم شیدا ، سیداحمد بینا، میر محمد امین قربت ، محمد رفیق فطرت ایرگش اوچقون ، کریم نزیهی جلوه ، حامد فاریابی و ... میباشند. شعرا،نویسندگان و رجال برجسته معاصر فاریاب عبدالغفورپویا فاریابی ، اسدالله حبیب ، جنرال محمد عالم رزم ، داکتر محمد اعظم دادفر، داکتر ثریا دلیل، حُسن بانو غضنفر ، هدایت الله هدایت ، داکتر نجیب الله لفرایی ، استاد متین اندخویی ، استاد محمد کاظم امینی، سردار محمد رحمن اوغلی ، محمد شاکر کارگر ،محمد رحیم ابراهیم ، ذکرالله ایشانچ ، رضوان قُل تمنا ، سیداحمدشاه دولتی ، محمد عالم کوهکن ، عزیزالله آرال ، استاد محمد عالم « لبیب » شاه رضا منشی زاده ، بهروز خالقی ، سید حفیظ الله فطرت ، سید تاج الدین تاشقین بهایی ، نفیر فاریابی، نجیب الله حسرت ، رحمت الله رها، کبرا کیوان ، آی سلطان خیری ، داکتر صبور نریمان ، عبدالله فوژان ، خداینظر« عابر» حمیدالله بوتون حیدری ، عبدالجلیل آزرم حنیفی محسوب میشوند. طی ده سال اخیر یکتعداد انجمن های علمی ، فرهنگی نیز عرض وجود کرده اند که میتوان از انجمن ادبی قلم ، سلسله موی دوست، خانه فرهنگی گوهرشاد بیگم، بنیاد روشنگران فرهنگ و جامعه مدنی، ظهیر فاریابی ، بناد مدنی فاریاب ، ایشانچ ، دوستان ، جوانان میهن ، انجمن فرهنگی محصلین قیصار، یاردم ، اتحادیه ژورنالیستان و غیره نام بُرد. هنررسامی و نقاشى: غلام محمد میمنگی اولین پروفیسور در آسیایی شرقی و یکی از افتخار آفرینان افغانستان به هنر نقاشی و رسامی درسطح جهان است که در دهه دوم قرن حاضر هجرى شمسى در تبعید ازفاریاب در کابل وفات کرد. عبدالعزیز رووفی رسام و نقاش ماهرى که در یک دانه برنج بسم الله الرحمن الرحیم را نوشته ، محمد کاظم امینی ، محمد داوود نجفی ، استا محمد صدیق حجار، استادغلام محمد حجار، محمد کاظم عرب ، محمدهاشم آرام ، سلیمان امینی ، از نقاشان ،رسامان و میناتوران مشهور این ولایت اند؛ اما اثر های کمپیوتری و تکنالوژی حاضر این هنرها را قسماً به رکود مواجه ساخته است. هنرمندان :در گذشته آواز خوانان مشهور محلی زیادی چون خدایقُل اندخویی ، رمضان ایشان، میرزای لنگ ، شرف ، حیدر ، شیرچوچه ، عبدالاحد سحر ، سبزه گل ، رشیده ژاله و ... وجود داشتند که وفات نمودند. در زمان کنونی همراه مستانه ، محمد امین اندخوی، قطب الدین و عبدالاحد شام از آواز خوانان محلی به شمار میروند. سید عبدالبصیر امینی ،هارون اندیشور، گل احمد، کنیشکا ترکستانی ، ابوبکر احمدی و محمد کاظم یلغوز از آواز خوانان آماتور فعلی در فاریاب هستند. در فاریاب علاوه بر کتابخانه ظهیر فاریابی در جنب ریاست اطلاعات و فرهنگ ، دهها کتابخانه در مکاتب نیز ایجاد شده است که علاقمندان میتوانند از آنها استفاده نمایند. پس از سقوط حکومت طالبان و به میان آمدن نظام جدید در کشور، تعداد زیادى کورس های آموزشی نیز ایجاد گردیده که صدها جوان اعم از دختر و پسر با علاقمندی زیاد، مصروف آموزش اند. رسانه ها: اولین نشریه بنام " ستوری " در سال 1322 در فاریاب به چاپ رسید و در حال حاضر این نشریه بنام فاریاب به شکل هفته نامه از آدرس ریاست اطلاعات و فرهنگ نشر میشود. بعد از سقوط طالبان نشریه های آزاد چون صدای ملت ، صدای قلم ، حقیقت ، کورش ، ایشانج ، میمنه ، کوزگو، آق یول ، کل چرتگوی ، آیدین ، فصلنامه اندخوی رستگاران، آزادگان، جوانان، اولکه یشیل یپراغ مربوط حزب جنبش ملى به رهبرى جنرال دوستم، آرمان مجاهد از حزب جمعیت، ندای ملت از شورای ولایتی ،ظهور کردند ؛ اما بنابر عدم ماشین چاپی در فاریاب ونبود بنیه مالی برخی این نشریه ها به قسم ماهنامه و گاهنامه درمطابع مزار و کابل چاپ میشوند و بعضی از فعالیت بازمانده است. در فاریاب تلویزیون ملی، با یکساعت برنامه محلی از ساعت 6 تا 10 شب نشرات دارد. تلویزیون های خصوصى آریانا و آئینه نیز از طریق آنتن محلی نشرات دارند . در کنار رادیوی ملی، چند رادیو خصوصی چون تمنا ، قویاش، صحت ، میمنه، در مرکز شهر ، رادیو شیرین تگاب در آن ولسوالی و رادیو ترکستان در اندخوی نشرات دارند. در شهر میمنه، ولسوالی خواجه سبزپوش ، شیرین تگاب ، دولت آباد اندخوی سیتی کیبل هر کدام با پخش بیش از 60 چینل فعالیت از تلویزیونهای داخلی و خارجی در تنویر اذهان عامه نقش ایفا میکنند. آبدات تاریخی: در فاریاب ده ها زیارتگاه وجود دارد که میتوان از زیارت امام صاحب ، شاهمردان ( قدمگاه حضرت علی رض ) آرامگاه تاریخى آلتى خواجه عزیزان( اصحاب کهف) در داخل مغاره شش جسدى که چادرها آنرا پوشیده است محسوس میگردد. در طرف شرقى این اجساد، جسد هاى خشکیده یک باز ، یک آهو، یک سگ شکارى که دهن آن در ران آهو چسپیده، مشاهده میشود. مانند داستانی که در قصص الانبیاء جود دارد. همچنان آرامگاه لقمان حکیم ( لقمان باعورا )که قصه آن در قرآن مجید آمده است ، آرامگاه، دانیال پیامبر(ع) ،زیارت بتوجان خواجه سبزپوش ،خواجه المار ، آرامگاه خواجه اسحاق خواجه گلگون ولى خواجه هشتمین قل خواجه احمد یسوى، آرامگاه غایب اولیا : مردم خاک این زیارت را گِل نموده به شکم اطفال خود میمالند که قبضیت اطفال مرفوع گردد، آرامگاه خواجه بلچراغ و آرامگاه تربت جام بابا در شهر میمنه واقع شده است. چشمه زار های شفا بخش : چشمه گرگاو(گرگ آب) درولسوالی بلچراغ واقع شده که مردم در آب آن حیوانات گرگ زده را می شویند. آثار گرگ زدگى از بین میرود. چشمه گرم در منطقه چهلگزی ولسوالی قیصار است کسانیکه به بدن خود بخار و تب داشته باشند به آن غسل میکنند شفا یاب میشوند. مخروبه ها وآثار تاریخى در میمنه: تپه میسره ،حوض سلطان سنجر ماضى ( جلال الدین اکبر پسرسلطان محمد خوارزمشاه) در قیصار، بند سلطان سنجر که محل تابستانى یا قصر ییلاقى جلال الدین اکبر بوده که براثر جنگهاى خونین زیر آب و زیر خاک مدفون شده است . از سه دهه بدینسو آثار گرانبهایى شامل زیورات، ظروف ، کمربندهاى زرین دانه نشان، دانه هاى قیمتی وغیره آلات مرصع کارى شده وصندوقچه هاى ظریف اززیر خاک بیرون میشود خارج ازسرحدات کشور به قیمت هنگفت بفروش میرسد. این منطقه سه دهه تمام مورد کاوش وکندنکارى افراد غیرقانونى قرار گرفته ، آثار گرانبهاى زیادى ازآنجا بدست آمده و قاچاق گردیده و به فروش رسیده است. مقبره سیف الملوک در قلب شهر میمنه واقع شده که آثار کمی از این مقبره باقی مانده است. سیف الملوک در عصر سلیمان نبى ( علیه السلام) ، پسر پادشاه یمن ویا مصر ورفیق وهمسال ووفادار او که درجمله قصه کتاب( الف لیلة) یا(هزار ویکشب) که قدیم ترین کتاب اساطیرى شرق است نیز شامل این مقابر مى شود. کوه سیف الملوک کوهستان، تخت سیف الملوک در قریه سرحوض، و حوض سیف الملوک درقریه خواجه غار ولسوالى گرزوان وجود دارد. معارف : در فاریاب 504 مکتب به شمول 121 لیسه و بقیه متوسطه و ابتداییه، وجود دارد که بیش از 400 هزار شاگرد ازجمله 180 هزار دختر توسط 7700 معلم تدریس میگردند. از این مکاتب صرف 261 آن داراى تعمیر، ساختمان 23 باب درحال اعمار و شاگردان 219 مکتب دیگر در زیر خیمه ویا در حانه های کرایی درس میخوانند. 29مدرسه ودارالحفاظ ، 6 لیسه تخنیکى ومسلکى و 8 آن تربیه معلم نیز در این ولایت موجود است. پوهنتون : موسسه تحصیلات عالی فاریاب که در سال 1391 به پوهنتون ارتقا نمود دارای پوهنهی هاى تعلیم و تربیه ، ادبیات ، علوم بشری ، اقتصاد ، زراعت ، حقوق و شبانه میباشد که حدود 4500 تن به شمول 40 درصد دختران توسط 82 استادان مصروف تحصیل اند . پوهنتون فاریاب درساحه 75 جریب زمین در ملکیت وزارت دفاع ملی با هزینه سه میلیون دالر امریکایی در شهر میمنه اعمار گردیده است. دو موسسه تحصیلی خصوصی درخشان و رشاد و سه لیسه خصوصی آیدین ، رشاد و فاطمة الزهرا نیز در کنار موسسات تحصیلی و تعلیمی دولتی فعالیت دارند. مساجد :در این ولایت اضافه از 2300 محراب مسجد موجود است که از آن جمله بیش از 400 محراب مسجد جامع میباشد. بر علاوه مدارسه دینی رسمی، 72 دارالحفاظ در مساجد به شکل غیر رسمی به خاطر تعلیم و تربیه فرزندان کشور فعال است. صنعت: مشهور ترین قالین افغانستان در فاریاب تولید میشود که شهرت جهانی دارد، بیش از 65 فدرصد مردم ولسوالی های چهارگانه ( اندخوی ، قرمقُل ، قُرغان و خانچارباغ) از طریق صنعت قالین امرار معیشت مینمایند . مردم ولسوالی های دولت آباد، شیرین تگاب ، خواجه سبز پوش ، بلچراغ و قیصار نیزقالین بافی میکنند که معروفترین قالین ها بنام علی خواجه ، مَوری و تگاب شیرین یاد میشود. گلیم بافی یکی دیگر از صنعت مرغوب در فاریاب است که بازار گرمى در مارکیت هاى ملی و بین المللى دارد. بندر ترانزیتی آقینه در ولسوالی اندخوی در امتداد راه ابریشم در سرحد مشترک افغانستان با ترکمنستان واقع شده است که از این بندر روزانه صدها وسایط ترانزیتی از ترکمنستان ، ایران ، ترکیه ، امارت متحده عربی ،اروپا و چین اموال تجارتی را به افغانستان انتقال میدهند. قرص دوزی ، خامک دوزی ، موره دوزی ، لنگی بافی ، بافت تکه های گوپیچه یی و تکه های ابریشمی توسط کارگاه های چوبی که از آن چپن برای داماد و شخصیت های ثروتمند ساخته میشد، هرچند این پیشه به رکود مواجه گردیده ، اما با آنهم بازار آن تا حدى خوب مى باشد. حرفه چرمگری که بخشی از پیداوار صنعتی مردم فاریاب بود بخارج از کشور صادر میگردید و قسماً در داخل برای بوت دوزی ، کفش دوزی ، سفره خمیرفامیل ها و غیره کارها نیز استفاده میشد ، اما با وارد شدن چرم های ماشینی و پلاستیکی خارجی، حالا بازار آن سرد شده است. صنعت زرگری ، حلبی سازی، مسگری ، آهنگری، نجاری و کلالی هنوز دراین ولایت رواج دارد؛ اما نسبت به سالهای قبل بازار شان گرم نیست. جواز روغن کشی که از شتر ، قاطر و اسپ برای تولید روغن کنجد ، زغر، پنبه دانه و تخم خربوزه کار گرفته میشود هنوز هم در فاریاب فعالیت دارند ؛ اما به علت واردات روغن های نباتی بیرون از کشور وقیمت بودن کنجد و زغر، این کارگاه ها نیز 70 در صد به رکود مواجه شده اند. زراعت : فاریاب آب وهوای معتدل دارد و 70 در صد باشندگان آن زراعت پیشه اند. حاصلات اضافی از خوراکی شانرا به بازارها عرضه نموده، بقیه ضرویات خویشرا تامین مینمایند. انگور فاریاب بخصوص انگور قیصار، المار ، شهر میمنه ، خواجه سبزپوش و شیرین تگاب شهرت زیادی دارد و در بازار های ولایات شمال حتی به کابل به قیمت بالاتر از انگور سایر ولایات به فروش میرسد. خربوزه و تربوز فاریاب از مزه و طعم خوبی برخوردار است که حتی افغان های مقیم ترکمنستان ، ازبکستان و پاکستان از همین خربوزه با خود مى برند. انجیر ، سیب ، بیهی ، شفتالو، زردآلو، آلو ، آلوی گیلاس ، آلوی مروت، پسته و چهارمغز، از میوه هاى خشک و تازه مشهور فاریاب شمرده میشود. غله جات چون گندم، جو، جوارى ، نخود، ماش ، لوبیا، ارزن ،انواع زیره ، کچالو ، کنجد، پنبه ، تنباکو و زغر محصولات عمده این ولایت را تشکیل میدهد. بادنجان، انواع کدو، شلغم ، زردک ، پیاز ، سیر ، کاهو ، گشنیز، مُلی سُرخک ، نعنا ، تراتیزک ، مرچ و گندنه سبزیجاتی است که در فاریاب کشت میشود و حتی به ولایات همجوار جهت فروش انتقال می یابد. گیاهان : انواع زیره ، اسپرک ، شیرین بویه، هینگ، پودینه،، اسپند، خاکشیر، اصل سوس، بادیان، بارتنگ، بوى مادران ،کاسنى، گل گاو زبان ، بنفشه کوهى وگل بابونه ، ازمشهورترین گیاهان طبیعی و طبی اند که در فاریاب وافر پیدا میشود. نسل گوسفند قره قُل که پوست آن ارزش بالایی دارد بیشتر در فاریاب موجود است وسالانه میلیون ها دالر از بابت صادرات این اقلام در بازار های جهان به افغانستان سرا زیر میشود . حیوانات مشهور اهلی شامل گوسفند قره قُل ، بز ، گاو ، اشتر ، اسپ ، مرکب و قاطر است. حیوانات وحشی : گرگ ، خوک ، روباه، شغال ، خارپشتک ، آهو ، انواع موشهای صحرایی ، موش خُرما، جیره وخرگوش در کوه ودشت های بیکران فاریاب زیاد اند. پرندگان :مرغ ، مرغابی ، کبک، کبوتر، بودنه، عقاب، باشه، باز، بوم، جولی، مینا، قمری،کلنگ، موسیچه، گنجشک، بلبل، ساهره، زاغ، و ده ها نوع دیگراز پرندگان درفاریاب وجوددارند. خوراکی ها و پختنی های مشهور: قابلی ازبکی ، لاندی پلو ، منتوی دیگی و منتوی تندوری، تکه کباب ، بره کباب ، چوپان کباب، شیرماهی،آش چکه یی، آش قاشقوی ، آش پلو ، کچری قروت ، ایشلیکی ( کدو را سوراخ کرده در بین آن گوشت، حبوبات و انواع مرچ و مصاله علاوه نموده در خمیر پیچانده در زیر آتش دفن و پخته مینمایند ) و دو پیازه از لذیذ ترین خوراکی های مردم فاریاب است. جلبی ، حلوای کنجد ، پرورده و تلخان از شیرینی هایى است که در فاریاب تهیه میشود و برای سوغات به دیگر جا ها مىبرند . ورزش: بزکشی یا( اوغلاق) ، پهلوانی ، کشتی گیری و نیزه زنی در فاریاب بسیار معروف است. فوتبال، والیبال، کاراته و کانگفو نیز از ورزشهای مهم در این ولایت به شمار میرود. بازى کرکت نیز به تازگى رایج شده، اما فدراسیونى از این بازى تا حال تشکیل نشده است. در مجموع18 فدراسیون ورزشی در رشته هاى مختلف در این ولایت وجود دارد. 1200 تن در بزکشى، یکهزار تن در فوتبال، یکهزار تن در کاراته عضویت دارند، اما دختران در هیچ نوع ورزشها در فاریاب عضویت ندارند. بزکشى یکى از بازى هاى قدیمى و عنعنوى در فاریاب است که مى توان در زمان قبل از کوتاى 1357 از عبدالرحمن باى بچه، کوچى پهلوان، رییس محمد صالح باى، شمس پهلوان، صوفى حکیم پهلوان، عبدالله پهلوان به حیث چاپ انداز هاى مشهور بزکشى یاد کرد. فعلاً جاى چاپ انداز ها را بیشتر جوانان گرفته اند که مشهور ترین آنها شاه ولى پهلوان،محمد صالح، احمد فرید تغاچى، حیات الله قزلقلى، قاسم پهلوان، روزى بلچراغى، محمد امین، حیات الله قیصارى، حیات الله کوهى، قربان کوهى، یار محمد و گل محمد کوهى مى باشند. عمدتاً بزکشى به مناسبت روز هاى ملى و محافل رسمى و عنعنوى در شهر میمنه مرکز فاریاب با شرکت و شور و هلهله هزاران تماشاچى برگزار میشود. پهلوانان( چاپ اندازان) تنومند با اسپ هاى چابک و قوى خود به مصاف هم میروند و هر کسى که بُز را به دایره حلال انداخت، مستحق نمره میشود و براى آنها پول نقد و تحایف داده میشود. در بازى بزکشى ، اسپ ها رول عمده دارند و هر اسپى که هوشیار و چابکتر بود، سوارى خود را به هدف میرساند و برنده میگردد.