بغلان یکی از ولایات مهم صنعتی و زراعتی بوده، در ردیف درجه  دوم  و در شمالشرق کشور واقع است.
این ولایت از حیث موقعیت جغرافیایی در 29 درجه و31 دقیقه عرض البلد  شمالی ودر 58 درجه و48  دقیقه طول البلد  شمالی  واقع شده است .
بغلان  در حدود 230 کیلو متری  کابل و در امتداد  شاهرای کابل - مزارشریف واقع است. ولایت جزئى از ولایات شمالشرق و ولایت کلیدی بوده  که هشت ولایت شمال کشور را با مرکز افغانستان( کابل) وصل میکند .
ولایت بغلان از طرف شمالشرق به ولایات پنجشیر ،تخار  و کندز  همسرحد بوده ، از طرف غرب با ولایات سمنگان  و بامیان و به طرف جنوب به ولایت پروان قرار دارد. سالنگ شمالى در محدوده بغلان و سالنگ جنوبى در ولایت پروان واقع بوده و این دو ولایت را جدا نموده است .
مساحت این ولایت (1825.2) کیلو متر مربع تخمین شده و جمعیت آن براساس سر شماری که در سال 1387 هجری شمسی صورت گرفته به 750 هزارتن تخمین زده شده  است. بر اساس سرشماری که در سال 1392 انجام شده است نفوس این ولایت به 890 هزار تن میرسد .
بغلان اقلیم خوب داشته ، درتابستان  گرم ودر خزان و زمستان سرد است . درجه حرارت درزمستان منفی  22  الی 32 میرسد . ولسوالی خنجان از جمله ولسوالی  سرد آن بوده که در  تابستان حرارت  از مثبت 18 سانتی گرید بالا نمى رود .سطح متوسط بارندگی سالانه  2698 ملی متر تخمین شده است.
ولسوالی ها:
 بغلان در ساختار اداری، یک مرکز و  14  ولسوالى دارد و  مرکز آن شهر پلخمری است . ولسوالى هاى آن شامل  بغلان نو ،خنجان ،دوشی ،بنو ، ده صلاح، پلحصار ،جلگه،خوست، فرنگ ، گذرگاه نور ،نهرین ، بورکه ، دهنه غوری،تاله و برفک  است.

در  این ولایت اقوام مختلف مانند تاجک، پشتون،هزاره ،ازبک، گجر، قزاق ،مغل و پشه یى  زندگی میکنند، اما اکثر  مردم  آنرا تاجک تشکیل میدهد .
آب بند ها
ولایت بغلان دارای دو بند بزرگ آب بوده که هر دوی آن در شهر پلخمری قرار دارد  و بنام هاى بند اول و بند دوم یاد مى شود.
بند اول  دارای 3 توربین بوده که هر توربین آن یک و نیم میگاوات برق تولید میکند و ذخیره آب آن ظرفیت  دو میلیون متر مکعب  آب را دارد.
بند دوم  در پایین بند اول واقع است که از آب بند اول استفاده میکند. بند دوم  نیز 3 توربین دارد ، اما هر توربین آن 3 میگاوات برق تولید مى نماید.
با وجودیکه این بند ها، برق مورد نیاز مردم ولایت بغلان را تامین میکنند، هزارها جریب زمین زراعتی را نیز آبیاری مى نمایند.
 فرهنگ :
تلاش های فرهنگی در ولایت بغلان در سالهای 1300 هجرى شمسى از شهر خان آباد ولایت کندز شروع شد. در آنزمان  خان آباد  یکی از ولسوالی های ولایت بغلان بود که برای اولین بار نشریه پانزده روزه زیر نام اتحاد به نشر میرسید . اولین مدیر مسوول این نشریه ملانقیب الله بود .
این نشریه در چوکات اطلاعات و فرهنگ فعالیت میکرد که در سال1336 به مرکز شهر جدید بغلان منتقل شده و به هفته نامه تبدیل گردید . تاسال 1367 در بغلان مرکزی فعالیت داشت واز آن سال به بعد به شهر پلخمری منتقل شد.  اکنون مدیر مسوول این هفته نامه سید عبدالله "سادات است.
در این اوخر در پهلوی نشریه  اتحاد، چند نشریه دیگر مانند  ماهنامه عقاب، هفته نامه ندای اسلام ،هفته نامه سلسله و هفته نامه غچی نیز فعالیت میکنند .
انجمن های فرهنگی سالها است که در این ولایت فعالیت دارند که مى توان از انجمن نویسندگان بغلان، انجمن فرهنگی ادیب و کانون فرهنگی حکیم ناصر خسرو بلخی نام بُرد.همچنان نویسندگان خوب دراین ولایت هستند که آثارشان به چاپ رسیده است.
بعد از سقوط حکومت طالبان که از آن بیش ازیک دهه میگذرد، هزارن جوان از ولسوالی های دوردست به مرکز  ولایت بغلان آمده  و به درس و تحصیل پرداخته اند. در حال حاضر  دهها کورس آموزشی مانند نقاشی، خطاطی و رسامی  فعالیت میکنند .
علاوه بر آن، کتابخانه های زیادی در اختیار جوانان قرار داردکه از آن جمله میتوان از کتابخانه پوهنتون و ریاست اطلاعات و فرهنگ یاد نمود.
موسیقی محلى از گذشته ها بدینسو در ولایت بغلان رواج دارد و هنرمندان از آلات موسیقى مانند غیچک، دنبوره ، طبله  وزیر بغلی استفاده میکنند.
اما در یک دهه اخیر  تعدادى از هنرمندان از کشور های غربی به این ولایت آمده و موسیقی شرقی وغربی را در بین جوانان مروج ساخته اند .
با آنهم طورى که دیده میشود موسیقی محلی دراین ولایت جایگاه خاص خود  را دارد  وهنرمند مشهور محلى آن بنام اکبر بغلانى  یاد میشود.
آبدات تاریخی:
آبدات تاریخی در ولایت بغلان  به 26 مکان مى رسد و در جمل? آنها  تپه زارو،تپه صفاری، شورتپه شمرق  ،تپه رستم ، شوربابا، طلا تپه ،زرد کمر،مسجد سفید،لالاقًدق،قندرای ها  وسرخ کوتل شامل است. این آثارتاریخى در شهر پلخمری و ولسوالى هاى  خوست، دوشی ،بغلان مرکزی ودهنه غوری موقعیت دارند.
آثار بدست آمده  از ساحات رباتک  و سرخ کوتل نشان میدهد که  این آثار به زمان کنشکاى کبیر و کوشانی های کوچک بر مىگردد. کوشانى ها(بودایى ها ) در قرون2-5 میلادى  زیست داشتند.
این آثار قدامت تاریخی ولایت بغلان را دوهزار سال قبل از اسلام نشان میدهد که در آن زمان کوتل رباتک و سرخ کوتل مکان عبادت آتش پرستان بود.
با آنکه ریاست اطلاعات و فرهنگ بغلان بخاطر حفظ و نگهداری آبدات تاریخی،کوشش های زیادی کرده ، اما هنوز هم  احتمال میرود که این آبدات دست خورده باشد و در آن کاوشگرى شده باشد و طورى که  دیده میشود در باز سازی این اماکن تاریخی،کارى صورت نگرفته است .
مشاهیر:
در ولایت بغلان علمای بزرگ و نویسندگان نادر پرورش یافته اند که میتوان از مولوی عبدالرحیم  خنجانی ، اکرام الدین "اندیشمند " ،مزمل، میر احمد "جوینده "، غلام جیلانی "،پروانه  بنو وال  رونق "نادری"، نسیم "صباح" ،غلام حسین "افگار" ،عبدالقیوم "حازن" ، شفق"مشفق" وشیرآقا "شایان فریور" نام برد. آثار این مشاهیر همین اکنون به دسترس مردم قرار داشته و در بغلان علاقمندان زیادى دارند .
موزیم در ولایت بغلان تاکنون وجود ندارد و آثار وآبدات  بدست آمده این ولایت که به  24 قطعه میرسد در کابل به وزارت اطلاعات  و فرهنگ سپرده شده است .
رسانه ها:
در بغلان برای اولین بار در سال 1367 آمریت رادیو تلویزیون  دولتی آغار به کار نمود که تمامی برنامه هاى رادیو- تلویزیون افغانستان را نشر میکرد ، اما در کنار آن، این تلویزیون دو ساعت برنامه های محلی مانند گزارشات مجالس  فرهنگی ومحافل دولتی را نیز نشر مى نمود.
رسانه ها در بغلان بعد از سقوط حکومت طالبان ،رشد قابل ملاحظه نموده و در حال حاضر علاوه برتلویزیون ملی، یک تلویزیون غیر دولتى بنام تنویر از ماه قوس سال 1391بدینسو نیز به نشرات آغازنموده است . هشت رادیوى محلی  بنام های تراجمیر، آرزوها ، پیمان، ادیب، خوشی، سنا، فرحت وچُنغر نیز نشرات دارند.
 در بغلان معارف در سالهای 1351 الی 1369 در  حالتى قرار داشت که دو الى سه لیسه شامل لیسه زراعت بغلان مرکزی و لیسه هاى دخترانه  بى بى حوا  و ذکور شهر پلخمری  بود و در حدود 10 الی 12 مکتب ابتدائیه فعالیت میکرد . این مکاتب از نظر کمیت بسیار کم ، اما از نظزکیفیت عالی بود که فارغ التحصیلان آن همین اکنون در اکثر ادارت مامورین د جه اول میباشند .
بعد از سقوط حکومت طالبان و روی کار آمدن حکومت حامد کرزی  معارف در بغلان رشد قابل ملاحظه نموده است.
اکنون تعداد مکاتب به 489 باب به شمول 122 لیسه ذکور و 35  لیسه اناث  مى رسد  و بیش از 320 هزار شاگرد به شمول 120 هزار دختر در این مکاتب توسط یکهزار معلم تدریس میشوند.
علاوه بر مکاتب معارف یک پوهنتون و سه موسسه تربیه معلم نیز در بغلان فعالیت میکندکه یکی آن دولتی و دوموسسه آن خصوصی است . همچنان یک دارالعلوم و 12مکتب خصوصی نیز فعالیت دارد .
پوهنتون بغلان در شهر پلخمری موقعیت داشته و داراى شش پوهن?ى است و بیش از 3500 محصل به شمول دختران در آن تحصیل میکنند.
موسسه تربیه معلم دولتی در شهر پلخمری موقعیت داشته که هفت شعبه فرعی آن در ولسوالی های بغلان مرکزی،نهرین، دهنه غوری، خنجان ،خوست ،بنو ودوشی  فعالیت میکند و در مجموع اضافه از 1900 تن از طبق? اناث و 1200 ذکور مصروف آموزش شیوه هاى معلمى هستند.
 صنعت:
بغلان یکی از ولایات  صنعتی  و دارای  فابریکه هاى تولیدى سمنت غوری ،فابریکه  نساجی افغان، فابریکه  شکر  و معدن ذغال سنگ است.
فابریکه پایه سازی، سیلو، شرکت سپین زر ، تصدی کاماز و میکانیزه زراعتی مهم ترین تاسیسات تولیدی بغلان بودند که در جریان جنگ های سی سال اخیر و کم توجهی دولت، تعدادى از آنان از جمله شرکت سپین زر ، تصدی کاماز و میکانیزه زراعتی از بین رفتند، اما فابریکه نساجى افغان پلخمرى و فابریک? سمنت غورى هنوز هم فعالیت دارند.
فابریکه نساجی افغان پلخمری در پلخمرى موقعیت دارد و در سال  1315 هجرى شمسى تاسیس و در سال1321 آغاز به فعالیت نمود .
در آغاز فعالیت این فابریکه  3500  الی 3700 کارگر مصروف کاربودند .در آغاز 550  پایه ماشین  بافت انگلیسی ، در سال 1331 به تعداد 303 پایه ماشین بافت جرمنی ودر سال 1340 به تعداد 184 پایه ماشین بافت روسی  نصب گردید و بدین ترتیب تعداد ماشینهای بافت این فابریکه به بیش از یکهزار پایه مى رسید.
فابریکه نساجی افغان پلخمری روز به روز انکشاف نمودو بلند ترین تولید آن در سال 1342 به 21 میلیون متر تک? سان میرسید.
اما این فابریکه بعد از ده? 1370تدریج روبه سقوط نهاد  و در حال حاضر 60 پایه ماشین بافت  آن فعال بوده که دریک روز  600  متر تک سان سفید تولید میکند . تولید آن دریکسال  6120 متر تکه میرسد و تعداد کارگران که  اکنون در این دستگاه مصروف کار اند، به 370 تن بالغ میشود.
فابریکه سمنت غوری نیز در شهر پلخمری موقعیت داشته  که  قرار داد  مرحله اول این فابریکه بین افغانستان و چک وسلواکیا  به تاریخ 27 حمل سال 1340 هجرى شمسى عقد گردید. در مرحله اول این فابریکه در 24 ساعت ظرفیت تولید 200 تُن سمنت را داشت و در مرحله دوم  کوره دوم آن آغاز به فعالیت نمود که ظرفیت تولید آن در 24 ساعت به 400 تُن سمنت مى رسید.
در آن زمان 400 کارگر دراین فابریکه کار میکردند، اما بعد از سالهای 1362 فابریکه سمنت به علت جنگ های داخلی روز به روز رو به رکود نهاد و تولید آن در 24 ساعت به 2100 تُن رسید .
فابریکه سمنت غوری در سال 1382 دوباره رشد نمود و تولید آن  روزانه به 200 الى 400 الی  تُن رسید . این فابریکه در سال 1386  براى49 سال به سکتورخصوصی داده شده است.
 فابریکه دوم سمنت در سال 1291 هجرى شمسى با ظرفیت یکهزار تُن دریک روز با داشتن700 کارگر آغاز به کار نمود، اما  اکنون  در این فابریکه 750 کارگر مصروف کار بوده و 200 تن فابریکه کهنه و یکهزار تن فابریکه جدید، تولید دارد و تولیدات آن  در تمام کشور به فروش عرضه میگردد.
بغلان داراى هفت معدن زغال سنگ و شامل معدن کرکر، دود کش و آهن دره در شهر پلخمری ، دو معدن در ولسوالی  تاله وبرفک ، یک معدن در ولسوالی ده صلاح و یک معدن بنام چنارک در ولسوالی نهرین است.
از زغال سنگ به حیث ماد? مهم محروقاتى براى تسخین منازل ، داش هاى خشت و حمام ها استفاده مى شود.
معدن کرکر در سال1317 هجرى شمسى توسط یک چوپان کشف شد. در سال 1350 این معادن به تصدی تبدیل شده  و بلند ترین تولید آن در سال 1366 بود  که به 165 هزار تُن و کمترین تولید آن در سال 1370 بود  که به 10هزار تن میرسید . اکنون تولید ماهانه این معادن از 25 تا 35  تُن میرسد .
فابریکه شکر (بوره) بغلان  در سال 1319 هجرى شمسى  در شهرک فابریکه صنعتی بغلان مرکزی آغاز به فعالیت نمود .این فابریکه در طول یکسال  سه الى چهار ماه دروقت حاصلات لبلبو فعالیت میکرد و در 24 ساعت از 11100 الی 1200  بوری 90 کیلویی شکر تولید داشت .
این فابریکه بعد از کودتاى 7 ثور سال 1357 و بر اثر جنگ های ده? 1370 از فعالیت باز ماند،اما  در سال 1387 به کمک آلمان مجدداً آغاز به کارنمود. و اینبار نظر به عوامل مختلف در هرسال بیش از یکماه فعالیت کرده نتوانست و تولید آن روزانه به 100 الى 200   بوری 90 کیلویی شکر میرسید.
قبلاً سه تا شش ماه فعالیت داشت چرا که لبلبو زیاد بود، اما از سه سال بدینسو دوباره فعال شده و همه ساله در ماه عقرب لبلبو حاصل میدهد و تولید فابریکه بوره هم در همین فصل آغاز میشود.
زراعت:
بغلان به حیث یکی از ولایات زراعتی داراى 98101 هکتار زمین آبى و 160553 هکتار زمین للمى دارد.گندم و شالى( برنج) عمده ترین محصولات آنرا تشکیل میدهد. برنج بغلانى از لذت خاص برخوردار بوده و شهرت به سزایى به سطح کشور دارد.
محصولات دیگر آن کچالو ،پیاز ، جواری و نخود بوده  و داراى میوه هاى لذیذ و متنوع نیز است.
خربوره  و تربوز در ولسوالی های بغلان مرکزی، دهنه غوری و دوشی کشت میگردد  و  سیب،  ناک، آلو،گیلاس  و زرد آلو در اندراب که شامل ولسوالى هاى بنو، ده صلاح وپلحصاراست نیز از شهرت خاصى برخوردار است.
محصولات آن علاوه بر مصرف مردم خود بغلان با سایر ولایات مانند کابل و بلخ نیز به فروش میرسد .