سفارش تبلیغ
صبا ویژن
دانش

کاپیسا یکى از ولایات مرکزى کشوراست که با ولایت پنجشیردرشمال، با ولایت پروان درغرب، با ولایت کابل و لغمان درجنوب و با ولایت لغمان در شرق همسرحد و شهر محمودراقى مرکز این ولایت است که در 65کیلومترى شمال کابل موقعیت دارد. کاپیسا یکى از مناطق باستانى کشور است که 620سال قبل پایتخت تابستانى کنیشکا در آریانا باستان بود و هندوستان کنونى، بنگلادیش و پاکستان از مرکز کاپیسا اداره و مناطق  تحت نفوذ اداره مذکور بود .

  کاپیسا سر زمین حماسه ها

کاپیسا یا کپیس که به نام نیسا در دفتر خاطرات اسکندر مقدونی درج گردیده است، به معنی باغ خدا(ج)، سرزمین سرسبز و شاداب آمده است در دامنه سلسله جبال هندوکش موسوم ه «پار و پامیزوس» قرار دارد.
موقعیت فزیکی کاپیسا در بین «69 و 70» درجه طول البلد شرقی و بین «35 و36» درجه عرض البلد شمالی می‌باشد که ارتفاع آن از سطح دریا به 1500 متر می‌رسد.
کاپیسا از جمله ولایت های شمال زون مرکزی می‌باشد که به طرف شرق آن ولایت لغمان در استقامت غرب آن ولایت پروان، شمال آن ولایت پنجشیر و بطرف جنوب آن ولایت کابل موقعیت دارد.
مرکز آن شهرک محمودراقی است. مساحت ولایت کاپیسا 1871 کیلومتر مربع بوده و جمعیت آن قرار آمارهای اخیر در حدود 322822 نفر است.

ولسوالی های ولایت کاپیسا عبارت اند از: کوهستان اول، کوهستان دوم، کوهبندها، نجراب، تگاب و اله سای.


دریای پنجشیر از شمال بصوب جنوب و جنوب شرق در جریان بوده ولایت کاپیسا را از ولایت پروان جدا می‌سازد.

کوه پاره های سنجن، خمزرگر، ریگروان، بولغین و شیرخانخیل در این ولایت اخذ موقع نموده اند.

کوه پاره های سنجن، خمزرگر، ریگروان، بولغین این ولایت اخذ موقع نموده اند.

منابع معدنی در ولایت کاپیسا عبارت از ابرک، آهن و بریلیم می‌باشد.
اقلیم کاپیسا موسم سردی، خشک معتدل دارد. اواسط سالانه بارندگی در حدود 400 ملی‌متر می‌باشد. حیوانات وحشی مانند: شغال، خرس نصواری، کفتار خط دار و پلنگ در ارتفاعات کوهبندها و کوه های نجراب زیست دارند. خاک کاپیسا از نوع خاک های چمنی و دشتی ترکیب گردیده است.
سیستم آبیاری در این ولایت به وسیله نهرها صورت می‌گیرد که از دریای پنجشیر، رود شتل و رودخانه‌ی غوربند سرچشمه می‌گیرند. نهرهای بزرگ این ولایت که در ولسوالی های مرکزی آن موقعیت دارد عبارت از نهر خواجه، نهر رزاق، نهر ریگروان و نهر افغان می‌باشد.
حاصلات زراعتی در این ولایت عبارت از گندم، جو، جواری، برنج، پنبه و همچنان میوه های انگور، انار، توت، زردآلود، خربوزه و تربوز (هندوانه)در این ولایت به وفرت حاصل می‌دهند.
سبزی های متنوع در این دیار کشت می‌گردد و اکثر مردم کاپیسا زراعت پیشه بوده و مالدار (پرورش دام)هستند. حیوانات اهلی از قبیل شتر، گاو، گوسفند، بز، اسب و خر را نگهداری می‌نمایند.
مردم کاپیسا دارای ملیت های تاجیک، پشتون و پشه‌یی بوده که اکثریت آن را تاجیک ها تشکیل میدهد و به زبان های دری، پشتو، پشه‌یی و پراچی صحبت می‌نمایند. منازل مردم این سرزمین بشکل دیوار خشتی، سقف چوبی، دیوار سنگی و سقف چوب پوش اعمار می‌گردد.
در ولایت کاپیسا شخصیت های بزرگی چون: میرمسجدی‌خان غازی، آخوندزاده محمد غلام غلامی مولف «جنگنامه غلامی» و... در دوران جنگ های افغان و انگلیس، محمد ربیع گلبهاری ملک الشعرای عصر اکبرشاه در هندوستان، صاحبداد کوهستانی ملک الشعرای عصر امیر عبدالرحمن. همچنان عبدالکریم خان کوهستانی و وزیر عبدالرحیم خان نایب سالار که هر کدام در عصر خویش حماسه ها آفریده اند و نام خود را ثبت صفحات زرین تاریخ این سرزمین ساخته اند.
سابقه تاریخ ولایت کاپیسا به دوران کنشکای کبیر امپراتور کوشانی و همچنان دوران بودایی یونان باختری ارتباط می‌گیرد که کاپیسا پایتخت تابستانی کنشکا انتخاب شده بود.
خمزرگر یکی از مرکزهای مهم آیین بودایی بوده، دو هیکل مکشوفة بودا که از نشانه هایش آتش زبانه می‌کشد و از کف پای شان آب فوران می‌کند از ساحه موری خمزرگر و دومی از سنجن بدست آمده است.
 
مساحت آن 121 کیلومترمربع و از سطح بحر 1500 متر ارتفاع دارد .این ولایت در 69 درجه و 21 دقیقه طول البد شرق و در درجه 35 عرض البلد شمال موقعیت دارد .
 
اقلیم ( آب و هوا ):
 
اقلیم کاپیسا در فصل زمستان سرد و در فصل تابستان گرم ؛ اما هواى این ولایت درفصل هاى بهار و خزان معتدل است. ارتفاع آن از سطح بحر نسبت به ولایت کابل کم است که از همینرو آماده براى هر نوع کشت میباشد .انار و انگور کاپیسا به کشورهاى دیگر نیز صادر میشود، سطح بارش آن از 300-400ملى متر است و درجه حرارت آن در فصل تابستان بین 25 و 45 درجه است .
 
معارف :
 
اکنون در ولایت کاپیسا درحدود 115باب مکتب ابتدایه ، متوسطه ، لیسه و انیستیتوت ها وجود دارد .علاوه بر آن پوهنتون دولتى کاپیسا که از آن به نام البیرونى یاد میشود فعال و 8 پوهنحى دارد .همچنان تعلیمات عنعنوى در مناطق دور دست کاپیسا وجود دارد .لیسه ها و مکاتب نسوان بدون ولسوالى هاى اله ساى و تگاب در ولسوالى هاى دیگر روى شاگردان باز و معلمین زن نیز دارد .

 
مشاهیر:
 
ولایت کاپیسا زادگاه برخى از چهره هاى مشهوراست که یکى از آن غازى میرمسجدى خان میباشد که در جنگ اول افغان – انگلیس رهبرى مجاهدین ولایات شمال کابل را بعهده داشت .همچنان غازى عبدالکریم خان و غازى عثمان خانى ساپى نیز از مشاهیر این ولایت است . همچنان غفور غفورى یکى از شخصیت هاى بزرگ علمى کاپیسا است و انجینر حبیب الرحمن شهید نیز از شهرت والا برخوردار است، میاگل جان آغا یکى از چهره های مذهبى شهیر این ولایت بود .
 
اماکن تاریخى کاپیسا :
کاپیسا ازجهت پایتخت اریانا دارای حیثیت تاریخی میباشد.دردامن این ولایت اماکن زیادى تاریخى وجود دارد ، مانند منطقه موسوم به زرگر در ولسوالى اول کوهستان که دارای اثار تاریخی بیشتر است و مردم همواره از آن بازدیدمى نمایند .
برج عبدالله یکى از اماکن دیگرتاریخى کاپیسا است که در منطقه صیاد  مرکز کاپیسا موقعیت دارد ،اثار و تعمیرات زمان یونانى ها در آن  موجود است .مرکز کاپیسا نیز یک منطقه به نام ریگروان دارد که مردم از مناطق مختلف کشور براى دیدن آن به کاپیسا میایند، قیصه ها و ساختار ویژه دارد .در تگاب و نجراب نیز اماکن تاریخى و مزدک هاى سابقه ( عبادتخانه ها ) نیز دیده میشود .
منطقه صیاد مربوطات مرکز کاپیسا براى چکر از شهرت برخوردار است که صدها تن در فصل تابستان همواره از آن دیدن مى نمایند .
 
 
زراعت :
 برخى بیشتر مناطق این ولایت کوهى و براى زراعت اماده نیست؛ اما باغ هاى سرشار انار جغلوزه و انگور در ولسوالى هاى تگاب، نجراب و مرکز این ولایت وجود دارد که با اقتصاد مردم تاثیر مثبت گذاشته است. همچنان دربعضى مناطق این ولایت گندم ، لوبیا و جوار نیز کشت میشود .
 
  بازى ها:
 
در این ولایت علاوه بر بازى هاى عنعنوى، بازى هاى عصرى چون کرکت، والیبال، فوتبال ، بزکشى و دیگرنیز مروج است .تیم ولایت کرکت این ولایت بسیار برجسته و در مسابقات ولایتى دست آورد هاى بیشتر دارد .
 
رسانه ها :
 
در ولایت کاپیسا علاوه بر رسانه هاى دولتى برخى از رسانه هاى آزاد نیز فعالیت دارد .تلویزیون ملى کاپیسا نشرات 12 ساعته دارد و رادیوهاى بهار و نجراب از رادیوهاى فعال شخصى این ولایت است . علاوه بر رسانه هاى تصویرى و صوتى، رسانه هاى چاپى چنون هفته نام? کاپیسا ، عصرتمدن ، کوهساران و همچو هفته نامه هاى دیگر در این ولایت وجود دارد .
 
کلتور :
 
  دراین ولایت اقوام پشتون، پشه یى و تاجک سکونت دارد که مانند مردم دیگر کشور عنعنات مشابه دارد، علاوه بر عنعنات تاریخى وملى،  روز هاى ویژه و مهم  نیز بین مردم کاپیسا تجلیل میشود.
      تگاب کاپیسا

 


کلمات کلیدی:


نوشته شده توسط 93/8/20:: 11:43 صبح     |     () نظر